«Χασαν Ρεσμή» η «Χασάν Ρεθύμνιος»

 Οδοιπορικό στο Παλιό Ρέθεμνος

  Ρέθεμνος — Περίοδος του 1929 Δήμαρχος είναι ό γνωστός πολυμαθής δραστήριος — και ό αγαπών τας πραγματικά, το Ρέθεμνος κ. Τίτος Πετυχάκης.
  Τον κ. Πετυχάκη επισκέπτεται την χρονιά αυτή κάποιος Γερμανός από το Βερολίνο που έχει την έδρα των Οθωμανικών Αρχαιοτήτων.
  Ο Γερμανός αυτός ζητάει από την κ. Πετυχάκη τον τάφο του πορθητού του Φρουρίου Ρεθύμνης, Καρά Μουσά Πασά. Αυτόν τον ξέρανε και του τον δείξανε. Είχε ταφή στο τζαμί τής Άμμου — Πόρτας. (Ίσως και σήμερα να σώζετε αν δεν χάθηκε στην κατοχή, ένα έγγραφο του Βακούφ — Ναμί, δηλαδή αφιερωτήριον). Ούτε λίγο ούτε πολύ ό πορθητής ήθελε να μεταφέρει τον Οθωμανικό Παράδισον,ένα τμήμα του, το πιλάφι, είς το Ρέθεμνος. Προικοδοτεί ένα σκοπό και δωρίζει γι' αυτό πολλά κτήματα του τα οποία ως γράφει απέκτησε διά τής περιστροφής τής σπάθης του, να σφάζονται κάθε Παρασκευή πολλά σφαχτά, να γίνεται πιλάφι και να κάνουν γεύμα και δείπνο, όλοι οι φτωχοί Τούρκοι του Ρεθέμνου. Αν δε καμιά φορά υπάρχει έλλειψης σφαχτών ορίζει, οι Μπέηδες να βγαίνουν στο κυνήγι και με τα κρέατα  του κυνηγιού των να γίνεται το πιλάφι.
  Έπειτα ζήτησε τον τάφο του Χασάν Ρεσμή. Ρεσμή σημαίνει Ρεθύμνιος.
  Αυτός είναι μια δόξα του παλιού Ρεθέμνου μας στον Τούρκικο χώρο φυσικά.
  Καταγόταν από Χριστιανική Κρητική οικογένεια πολύ πλούσια που εξισλαμίσθει. Εσπούδασε σε ξένα σχολεία και Πανεπιστήμια και επιμελής όπως ήτανε εξελιχθεί σε ένα πολύ μορφωμένο. Ο Σουλτάνος στην αρχή τον διόρισε αντιπρόσωπο του πρεσβευτή στο Βερολίνο. Φαίνεται πως στην αποστολή του αυτή διεκρίθη γιατί ό Σουλτάνος τον κάλεσε στην Κωνσταντίνου πόλη και τον διόρισε Βεζίρη αναθέτοντας του, την διοίκηση της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Και στον τομέα αυτό της Ανωτάτης Διοικήσεως μιας τόσο Ισχυράς δυνάμεως διεκρίθη. Γιατί χωρία από την μόρφωση είχε την άγαθότητα και καλοσύνη ενός ανωτέρου ανθρώπου Συνέγράψε μάλιστα και ένα βιβλιο, παραμένει κλασικό για τους Τούρκους, περί Βεζίρων, είναι έργο άξιας παρατηρητικότητας και με απόλυτα αντικειμενική εξέταση του αξιώματος.
  Στην αρχή απάντησαν στο Γερμανό Καθηγητή πως ένας Μέγας Βεζίρης με τόση δόξα να είχε έλθει αποθάνει και ταφεί στο Ρέθεμνος; Αλλά ό Γερμανός καθηγητής των Μουσουλμανικών αρχαιοτήτων είχε ιστορικά και αδιάσειστα στοιχειά ότι κατά το πέρας του ήλθε στο Ρεθέμνος, παρέμεινε σε αυτό και εδώ ετάφη. Τότε έψαξαν και από επιγραφή βρήκαν τον τάφο.


Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

ΠΗΓΗ : Τοπικές εφημερίδες

ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ

Ο ΑΓΝΟΣ ΡΕΘΕΜΝΙΩΤΗΣ - Ο ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ - Ο ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ - Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ

  Οι κάλπες δεν είχαν κλείσει ακόμη την Κυριακή της ψηφοφορίας  όταν μαθεύτηκε ο χαμός του εκλεκτού Ρεθυμνιώτη. Πολλές φορές έγραψα για τον αξέχαστο και τόσο αγαπητό "Μιχαλάκη" με θαυμασμό, εκτίμηση και αγάπη. Ποτέ μα ποτέ όμως δεν θα ήθελα να γράψω για το χαμό του αγνού αυτού Ρεθυμνιώτη που τίμησε τον τόπο και έσκυψε τόσο λεπτομερειακά στην Ιστορία του Ρεθυμνιώτικου χώρου και άφησε φεύγοντας πλούσια κι άφθονη την πνευματική προσφορά του.
  Το χαροχτύπημα τον βρήκε σκυμμένο πάνω στη βιογραφική μελέτη για τον Γυμνασιάρχη και υποψήφιο Καθηγητή Πανεπιστημίου μακαρίτη Μάρκο Δασκαλάκη από τα Ρούστικα. "Δεν μπορώ Λεωνίδα να φανταστώ πως ένας άνθρωπος με τόση αξιόλογη προσφορά σαν το Μάρκο να παραμένει ακόμα στην αφάνεια. Τόσα χρόνια που έχει πεθάνει και δε βρέθηκε ένας Ρεθυμνιώτης να χαρίσει δυο λόγια για αυτόν τον θαυμάσιο άνθρωπο".
  Αυτά μου τόνιζε σε γράμμα του πριν λίγο καιρό όταν άρχισα ύστερα από παράκληση του να ερευνώ και να τον τροφοδοτώ με συμπληρωματικά βιογραφικά στοιχειά και κυρίως με την μοναδική φωτογραφία που βρήκα του Δασκαλάκη την οποία μου παρέδωσε η εκλεκτή συμπολίτισσα Κα Ελένη Κουτσουράκη - Τσουδερού. Ανησυχία μου είχε προκαλέσει το τελευταίο γράμμα του μετά την εγχείρηση για να του στείλω επειγόντως ότι στοιχεία είχα μαζέψει γύρο από τα πρόσωπα που ήταν στην φωτογραφία, γιατί όπως μου τόνιζε, ο χρόνος είναι πολύτιμος.
  Το ίδιο μου επανέλαβε και στο τηλέφωνο στις αρχές του Μάη. Δεν φαντάστηκα όμως πως εννοούσε το χαρομήνυμα κι ήθελε να προλάβει να τελειώσει τη μελέτη τόσο βιαστικά. Πίστευα απόλυτα πως ύστερα από λίγο και πάλι θα τον υποδεχόμαστε εύθυμο και ευθυτενή όπως πάντα. Η αγαπημένη του γειτόνισσα η Κυρία  των Αγγέλων θα έπρεπε να του χαρίσει λίγο ακόμα χρόνο ζωής μια που κι εκείνος της είχε χαρίσει τόση ευλάβεια. "Το χρονικό του Ναού της Κας των Αγγέλων" μια αξιόλογη παρουσία του στην εκκλησιαστική Ιστορία του τόπου. Η σκιαγράφηση της μορφής, της συμβολής και του έργου του Παπαδάκη, υπήρξε τόσο περιεκτική στις νεκρολογίες των αγαπημένων εκλεκτών Δικηγόρων Κ. Αντωνακάκη και Γ. Δρανδάκη που εντελώς να περιτεύει η δικιά μου βιογραφική αναδρομή.
  Ο Παπαδάκης κατά κοινή ομολογία υπήρξε όχι μονό ο θερμός πατριώτης, ο Λοχίας της Μικρασιατικής εκστρατείας, ο διαπρεπής νομομαθής δικηγόρος, μα πάνω από όλα ο αγνός άνθρωπος, ο Ιστορικός ερευνητής, ο συγγραφέας, ο εκλεκτός από τους εκλεκτούς Ρεθυμνιώτες, ο άνθρωπος με τη ζεστή καρδία για τον τόπο, ο ειλικρινής, ο ευθύς, ο υποδειγματικός οικογενειάρχης και σύζυγος, ο φιλόστοργος πατέρας.
  Τον Μιχάλακη και την αδερφή του Ιωάννα τους γνώριζα από παιδί τα καλοκαίρια στο Βυζάρι.
  Μα τον γνώρισα καλύτερα από πολύ κοντά μετά την επιστροφή μου από το στρατό και συνδέθηκα στενά μαζί του όταν είδαν το φως της δημοσιότητας στον τοπικό τυπο ευγενικά δημοσιεύματα του γύρο από τη ζωή και το έργο του Πατέρα μου, πτυχές άγνωστες για μένα. Ποικιλότροπα αργότερα ευεργετήθηκα από την ανιδιοτελή προσφορά του. Για φέτο είχε προγραμματίσει από πέρυσι μια μας περιήγηση στο Αμάρι για να πάρει διάφορα στοιχεία και για ένα μνημόσυνο στο χωριό Βιζάρι, χωριό του παππού του, ήταν από μητέρα Σιγανού.
  Δεν ήταν μόνο ο Βάτος και το Βυζάρι, διεκδικεί μέρος της καταγωγής του δικαιωματικά γιατί εκεί είχε περάσει όπως έλεγε όμορφα παιδικά χρόνια. Ο ευπρεπισμός του τάφου Σιγανού στο Βυζάρι αρκετά τον απασχολούσε. Ο Μιχαλάκης πονούσε τον τόπο του και είχε έντονη τη διαίσθηση μιας αισθητικής αλλοίωσης της πόλης με το τουριστικό δαιμονιώδη κτιριακό οργανισμό.
  Θυμάμαι μέσα στα τόσα καυτά δημοσιεύματα του και το θρήνο του για το ξερίζωμα των πεύκων που ήταν μπροστά στο Νομαρχιακό Μέγαρο που θεωρούσε τιμητική φρουρά του μεγαλόπρεπου κτιρίου και οι ψευδείς μάρτυρες ενός όμορφου παρελθόντος της Σοχώρας.
  Όλα τα Ρεθυμνιώτικα προβλήματα τα ζούσε με ξεχωριστό ενδιαφέρον και πονούσε αρκετά στις εκάστοτε βεβηλώσεις τόσο των ιστορικών μνημείων όσο και της παράδοσης. Κάτω από το κοφτό μουστάκι του και τα ροδοκόκκινα μάγουλα διέκρινες ένα ώριμο φιλοσοφημένο ιδιόρρυθμο χαμόγελο που πλάταινε όλο και περισσότερο μαζί με δυο έξυπνα μεγάλα μάθια με οραματισμούς μα και αναδρομές στα περασμένα από τη Μικρά Ασία και τη Γερμανική κατοχή, από τα Αγιοβασιλιώτικα ακρογιάλια ως τις κορφές του Ψηλορείτη, από το Αρκάδι ως την αγαπημένη του Μονή Πρέβελη άλλα και με έκδηλες τις ανησυχίες του για τη μελλοντική πορεία της ανθρωπότητας. Το ανάτυπο του από το περιοδικό "ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ Ο ΠΥΡΦΟΡΟΣ" με παρατηρήσεις του στη χορογραφία της Κρήτης του Ζαχαρία Πρατικίδου νέα έκδοση, Ηράκλειο 1983 με την κάτοψη στο εξώφυλλο της τεράστιας τρίκλιτης Βασιλικής του Αη Βλάση ( Αρχαία Σύβριτος) Βυζάρι ήρθε στα χέρια των φίλων του με ξέχωρες αφιερώσεις στο καθένα με ημερομηνία 30-04-1985.
  Ήταν το αποχαιρετιστήριο γράμμα του για το μεγάλο ταξίδι.
  Το όμορφο, αξιόπρεπο και ζηλευτό πέρασμα του από τη ζωή, η μεγάλη προσφορά του στον τόπο μας και το πιστεύω του για την αναγνώριση των ηθικών αξιών, χάρισμα που του έδωσε μια ξεχωριστή φωτινάδα στο επιστημονικό και συγγραφικό στερέωμα μα και η αγάπη η μεγάλη που του είχαν όλοι και τον γνώρισαν, ας είναι μια δυναμική παρηγοριά στην καλή σύντροφο του, στα παιδιά και τα αδέρφια του.
(Λεωνίδας Καούνης)

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος

"ΟΙ ΚΥΡΑΤΖΗΔΕΣ"

                      

ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΟ ΠΑΛΙΟ ΡΕΘΕΜΝΟΣ

  Παλαιότερα χρόνια, που δεν υπήρχε αυτοκινητιστική συγκοινωνία οι μεταφορές των προιοντων από τα χωριά του Νομού στην πόλη, γίνονταν με μουλάρια και γαϊδουράκια. Χρειαζότανε ολόκληρη μέρα για να διασχίσουν οι άνθρωποι την απόσταση από τα απομακρυσμένα χωριά για να φθάσουν στη Χώρα ως αποκαλούσαν το Ρέθυμνο.
 Αφάνταστοι ήταν οι κόποι και οι ταλαιπωρίες των επισκεπτών. Οι δρόμοι ήσαν καλντεριμένιοι και ανώμαλοι. Αν ήσαν χωματένιοι ήσαν αδιάβατοι κατά τον χειμώνα από τις λάσπες...
  Η βροχή τους έκανε μουσκίδι. Το δριμύ ψύχος τους βελόνιαζε. Ο καύσωνας του καλοκαιριού τους έψηνε Πεζοί ή καβαλλαραίοι μικρή ήταν η διαφορά!
 Είτε ανέβαιναν τις ανηφοριές είτε κατέβαιναν στις κατηφοριές τα γαϊδουράκια σταματούσαν υπό το βάρος του καβαλάρη αφεντικού. Αναγκαζόταν τότε να (ξεπεζεύουν) κατέρχονται. Αν ήσαν φορτωμένα τα υπομονητικά τετράποδα, οι συνοδοί των τα βάσταζαν για να προχωρούν. Αλλιώς περπατούσαν ζάλο-ζάλο, μετρούσαν τα βήματα όσοι είχαν μουλάρια τα κατάφερναν καλύτερα, προχωρούσαν με άνεση και έφταναν στον προορισμό τους συντομότερα. Τις μεταφορές των εκτελούσαν ξεκούραστα και ανεχόλιαστα. Απόσταση 30 χιλιομέτρων διανυότανε σε 6-7 ώρες, ξεκινούσαν το πρωί για να φθάσουν στη Χώρα το μεσημέρι. Διέθεταν το απόγευμα για τα πουσούνια των (προμήθειες- ψώνια) διανυκτέρευαν σε γνωστά πανδοχεία τότε που διέθεταν στάβλο για τα ζώα, φαγητό για τους πελάτες και οντάδες για ύπνο. Λιγοστοί κοιμόνταν σε Ξενοδοχεία ύπνου.
  Το πρωί της επόμενης έπαιρναν το δρόμο της επιστροφής. Απόσταση 50 χιλιομέτρων διανυότανε σε 15 ώρες. Αυτοί πολλές φορές διανυκτέρευαν εις υπάρχοντα ενδιάμεσα χάνια, ως τις Καρές, της Πέτρας, του Δούλγερη, του Χλιαούτη, του Αδάμη το Ντουκιάνι κ.τ.λ. Βάσανα και κακό.
  Ολόκληρη ζωή χρειαζότανε να κανείς τις μεταφορές για να χτίσεις σπίτι με κεραμίδια ή οντά με σανίδια, απαιτούνταν πολλοί παράδες για να πλερώνεις "Κυρατζήδες" ή επαγγελματίες μεταφορείς.
  Συνεταιρίζονταν ανά δυό η τρείς σε μια παρέα, καθένας τους είχε δυο δυνατά μουλάρια, με αυτά εκτελούσαν ξένες μεταφορές. Έπαιρναν "κυρά" κατ οκάν ανάλογα με την απόσταση και το είδος του φορτίου. Μισή ως μια δραχμή, το αγώι ως λέμε σήμερον.
  Οι κυρατζήδες ή αγωγιάτες εξυπηρετούσαν τότε μια κατάσταση ανάγκης. Προσέφεραν υπηρεσία εις τους βασανιζόμενους χωρικούς, με το αζημίωτο. Μετέφεραν τα προιόντα από τα χωριά στην πόλη, λάδι , χαρούπι, βελανίδι, πυρήνα. Στον Πλακιά και Δαμνόνι και επέστρεφαν κατάφορτοι από είδη εμπορίου όπως σαπούνι, όσπρια, ρύζι, φρίσσες, μπακαλιάρο κ.τ.λ
  Διπλό αγώι λοιπόν, το είχαν δίπορτο, σπάνια επανέρχονταν αδειανοί.


Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

Απόσπασμα από το βιβλίο 
"ΟΙ ΚΑΤΑΧΑΝΑΔΕΣ" 
του Α. Σταυρουλάκη
(Κρητικές Ηθογραφίες)

"ΜΠΙΤΣΑΞΙΔΙΚΑ"--"ΤΣΑΓΚΑΡΙΚΑ"

                                           οδός Σουλίου γνωστή ως
                                         "μπιτσαξίδικα-τσαγκάρικα"

                            
Οδοιπορικό στο Παλιό Ρέθεμνος
  Ρέθεμνος-Χρονιά του 1920 λίγο πριν φύγουν οι Τούρκοι από το Ρέθεμνος, δηλαδή πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών και την ήτα της Ελλάδας είς την Μικρά Ασία που προηγήθηκε.
  Βρισκόμαστε νοερά στη περίοδο αυτή της ζωής του Ρεθέμνου και συγκεκριμένα στο στενό δρομάκι μεταξύ της Νερατζές και του Βενετσιάνικου λιμανιού. Το στενό αυτό όπως ονομάζεται καλύτερα "Μπιτσακτσίδικα" και είναι και απο τις δύο του πλευρές γεμάτο από τούρκικα μαγαζιά, μαγαζιά που κατασκευάζουν μαχαίρια και άλλα παρόμοια όργανα της εποχής. Όλο το στενό δρομάκι αυτό το περνάμε περπατώντας το αργά και παρατηρώντας τα μαγαζιά αυτά και τα είδη που έχουν και πουλάνε.
  Όλο αυτό το στενό είναι κλειστό από πάνω με θόλο ο οποίος στηρίζεται σε δοκάρια κατάλληλα τοποθετημένα και με υλικά της εποχής αυτής.
  Σε λίγο καιρό όμως όλα αυτά χάνονται μετά τα γεγονότα που αναφέραμε παραπάνω. Έτσι το σκηνικό αλλάζει εντελώς τώρα, οπού και ξαναπερνάμε το στενό για να παρατηρήσουμε και να δούμε τις αλλαγές που έγιναν.
  Ο θόλος που υπήρχε έχει αφαιρεθεί και τα μαγαζιά όλα τα έχουν Ρωμιοί πιά, τα οποία κατασκευάζουν παπούτσια της εποχής και έτσι το στενό αυτό μετονομάστηκε και λέγεται "Τσαγκαράδικα".
  Όλα τα παπούτσια που κατασκευάζονται εδώ είναι Κρητικής Τέχνης και της εποχής, οπού όλοι δουλεύουν σκληρά για να μπορούν να αντεπεξέλθουν στην μεγάλη ζήτηση των υποδημάτων τα οποία κατασκευάζουν. Από τη Μεσσαρά δέχονται παραγγελίες καθώς και από πολλά άλλα μέρη, τα παπούτσια τότε κοστίζανε 180-200 δραχμές το ζευγάρι.
  Συμβαίνει μάλιστα και το έξης αξιοπερίεργο εδώ στο στενό αυτό.
  Όταν περάσει καμιά κοπέλα από εδώ, αμέσως, δίνοντας κάποιος το σύνθημα, αρχίζουν και χτυπούν όλοι τα σφυριά τους κάνοντας έτσι φασαρία που είναι χαρακτηριστική για το είδος της καθώς και άλλα πολλά αστεία πειράγματα.
  Γυρνώντας τώρα στην σημερινή εποχή τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ.
  Τα τσαγκάρικα μετριόνται στα δάκτυλα και είναι 4-5 όλα κι όλα, τα δε υπόλοιπα είναι κλειστά και ρημαγμένα ή έχουν και πουλούν άλλα πράγματα.


Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

Πηγή:
Αφήγηση Χρόνης Μπερνιδάκης

"ΠΡΟΜΗΘΕΥΣ Ο ΠΥΡΦΟΡΟΣ"

                                 ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΥΟ ΔΑΦΕΡΜΩΝ

                     Ο πατέρας και γιός Γιώργος και Ελευθέριος Δαφέρμος

  Η Ακαδημία Αθηνών βράβευσε πρόσφατα το ιστορικό και λαογραφικό περιοδικό "Προμηθέυς ο Πυρφόρος" αναγνωρίζοντας έτσι μια πολύτιμη πνευματική προσφορά και δικαιώνοντας μια τεράστια προσπάθεια δυο Δαφέρμων.
  Του αγαπητού φίλου και διαλεκτού Ρεθυμνιώτη κ. Ελευθερίου Γεωργίου Δαφέρμου που εκδίδει σήμερα το περιοδικό και του αείμνηστου πατέρα του Γεωργίου Φωτίου Δαφέρμου που το 1925 το ίδρυσε.
  Για την βράβευση του και για το περιοδικό μίλησε σε συνέντευξη που έδωσε σε κρητική εφημερίδα ο κ. Ελευθέριος Δαφέρμος που αξίζει να μεταφέρουμε τα παρακάτω τονίζοντας βέβαια την δυσάρεστη είδηση που βγαίνει από αυτή, ότι σταματά η έκδοση του -ΠΡΟΜΗΘΕΑ- υποκύπτοντας κι αυτή στις ανυπέρβλητες οικονομικές δυσχέρειες που αντιμετωπίζει κάθε σωστή έκδοση.
  "Με συγκίνησε ιδιαίτερα αυτή η απόφαση της Ακαδημίας. Ήταν μια αναγνώριση της προσφοράς κι έμενα αλλά και του μακαρίτη του πατέρα μου".
   Μιλάει ο άνθρωπος που εκδίδει από το 1977 αυτό το θαυμάσιο περιοδικό. Ο δάσκαλος Ελευθέριος Γεωργίου Δαφέρμος καταγόμενος από την Αξό Μυλοποτάμου και γεννηθείς πριν από 68 χρόνια. Συνταξιούχος δάσκαλος από το 1971. Ένας αξιοσέβαστος πνευματικός άνθρωπος.
 -Το βραβείο της Ακαδημίας ήρθε την πιο κατάλληλη στιγμή. Λίγες μέρες πριν ο "Προμηθέυς ο Πυρφόρος" συμπληρώσει και τον δεύτερο κύκλο της ζωής του. Σε λίγες μέρες θα κυκλοφορήσει το τελευταίο τεύχος. Το τεύχος 40. Και μετά; Τελεία και παύλα.
  Δαφέρμος: " Το είχα πάρει απόφαση να σταματήσω την έκδοση πριν το βραβείο της Ακαδημίας. Οι δαπάνες της έκδοσης είναι δυσβάστακτες, δυστυχώς το περιοδικό δεν βρήκε την ανταπόκριση που περίμενα από τους πνευματικούς ανθρώπους της Κρήτης.
  Ο "Προμηθέυς ο Πυρφόρος" άρχισε να κυκλοφορεί το 1924. Ποιος το έβγαζε τότε; Ο πατέρας του Ελευθερίου Γεωργίου Δαφέρμου,ο Γεώργιος Φωτίου Δαφέρμος γεννηθείς το 1897 στην Αξό Μυλοποτάμου και αποθανόντο το 1957 στο Ρέθυμνο. Δάσκαλος ήταν και ο Γεώργιος Φωτίου Δαφέρμος.
 -Μιλήστε μας λοιπόν για τον "Προμηθέα Πυρφόρο" που έβγαζε ο πατέρας σας κύριε Δαφέρμο;
  "Ο πατέρας μου το έβγαζε από το 1925 μέχρι το 1941 στο Ρέθυμνο. Εκείνος ο Προμηθέας έβγαινε κάθε 15 μέρες. Στα 16 χρόνια εκδόθηκαν 335 τεύχη. Το τελευταίο εκδόθηκε τον Μάιο του 1941, αλλά δεν κυκλοφόρησε γιατί στο μεταξύ ήλθαν οι Γερμανοί στην Κρήτη.
  -Διασώζονται αυτά τα 335 τεύχη του προπολεμικού Προμηθέα;
 "Ναι, βέβαια Τα έχω εγώ σε 16 τόμους. Υπάρχουν επίσης στην βιβλιοθήκη του Ρεθύμνου. Είναι 2.800 σελίδες γεμάτα θέματα της Κρήτης. Εκείνα τα θέματα που έχουν μεγάλη αξία είναι κυρίως τα λαογραφικά. Ο πατέρας μου δημοσίευσε κείμενα, που είχαν ακούσει οι μαθητές εκείνης της εποχής από τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους. Κι από αυτή την άποψη η προσφορά του πατέρα μου είναι πραγματικά τεράστια στην λαογραφία της Κρήτης".
  "Προμηθέυς ο Πυρφόρος", το κρητικό περιοδικό των Δαφέρμων από την Αξό Μυλοποτάμου. Έτσι βέβαια θα μείνει στην ιστορία αργότερα αυτό το σημαντικό περιοδικό. Όμως τι θέματα περίπου περιέχουν ο Προμηθέας ο προπολεμικός και ο μεταπολεμικός του Γεωργίου Δαφέρμου και του Ελευθερίου Δαφέρμου;
  Να μια μικρή γεύση με μερικά θέματα από το πιο πρόσφατο τεύχος, το τεύχος 39:  "Τα τούρκικα προσκυνήματα στο Ρέθυμνο", "Το αλετριγουδιό πριν το Ελαιουργείο", "Βιβλιογραφικά στον Κρητικό τύπο", "Οι Κρητικές σφραγίδες του 1821", "Η συμμετοχή των Κρητικών στο Μακεδονικό Αγώνα 1904-1908", "Οι Χανιώτικες εφημερίδες μετά το 1950".
 -Κυριε Δαφέρμο, όπως φαίνεται λοιπόν, συνεχίσατε το έργο του πατέρα σας...
  "Ναι, όταν βγήκα στην σύνταξη το 1971 είχα πλέον περισσότερο χρόνο στην διάθεση μου. Έτσι το 1977 έβγαλα το πρώτο τεύχος του μεταπολεμικού Προμηθέα, Μέχρι το 1980 έβγαινε με 16 σελίδες ανά δίμηνο. Μετά το 1980 έβγαινε με περισσότερες σελίδες συνήθως 64. Από το 1982 έβγαινε πλέον ανά τρίμηνο αλλά με περισσότερες πάλι σελίδες. Μέχρι και 124. Με το τεύχος 40, που θα είναι όπως είπα και το τελευταίο, οι σελίδες του μεταπολεμικού Προμηθέα θα ξεπεράσουν τις 2.800.
  "Προμηθέυς ο Πυρφόρος" του Γεωργίου Φωτίου Δαφέρμου σελίδες 2.500, "Προμηθέυς ο Πυρφόρος" του Ελευθερίου Γεωργίου Δαφέρμου σελίδες 2.800. Σύνολο 5.300 σελίδες γεμάτες με ιστορικά και λαογραφικά θέματα της Κρήτης, κυρίως από το νομό Ρέθυμνου, 23 χρόνια δουλειάς 5.300 σελίδες.
  Η τεράστια προσφορά των Δαφέρμων από την Αξό Μυλοποτάμου στην Κρήτη και κυρίως στο Ρέθυμνο. Ποιος Κρητικός και κυρίως Ρεθυμνιώτης δεν υποκλίνεται σε αυτό το μεγάλο πνευματικό έργο των Δαφέρμων;

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

"ΤΟ ΠΕΤΡΙΝΟ ΒΕΝΕΤΣΙΑΝΙΚΟ ΡΟΛΟΙ ΤΟΥ ΡΕΘΕΜΝΟΥ"

                                                 Σκιτσο G. Gerola
                                            (Φανταστική απεικόνιση)

  Κρήτη - Ενετοκρατία.
  Ηράκλειο - η πρωτεύουσα της Κρήτης.
  Αν και το Ηράκλειο που ήταν τότε η πρωτεύουσα της Κρήτης, μιμήθηκε πολύ εις τα κτίρια της πλατείες της, το περίφημο πρότυπο της Βενετίας, δεν απέκτησε δε με όλα αυτά ένα ειδικό και πραγματικό Πύργο Ρολογιού.
  Γι' αυτό το σκοπό χρησίμευε το κωδωνοστάσιο της εκκλησίας του Αγίου Μάρκου.
  Αντίθετα το Ρέθυμνο ήταν η μοναδική πολιτεία που απέκτησε ένα πραγματικό και ειδικό πύργο ρολογιού.
  Ενώ ίσως ήταν σε κάποιο πύργο του παλαιού φρουρίου, βρέθηκε να είναι κοντά στο λιμάνι και δεξιά της πλατείας της Στοάς (Λότζια, σημερινό μουσείο).
  Το ρολόι αποτελείτο από πύργο τετράγωνο, από τον οποίο μόνο η μεσημβρινή πλευρά που είχε πρόσοψη προς την πλατεία, ήταν στολισμένη αρχιτεκτονικά.
  Όλος ο πύργος ήταν κτισμένος από πελεκημένες πέτρες και αποτελείτο από εναλλασσόμενες σειρές που άλλες προεξείχαν και άλλες ήταν εσωτερικές.

  Στη μέση είχε μια μεγάλη πόρτα, που στηρίζετε σε δυο δοκούς από πέτρες που και αυτές ήταν άλλες εσωτερικές και άλλες προεξείχαν, οι οποίες στηρίζαν αέτωμα σε σχήμα τριγώνου.
  Μια μικρή πλάκα ήταν ανάγλυφη κοντά στα στηρίγματα.
  Πιο ψηλά ακόμα υπήρχε ένα κομψό ναίδιο οπού στηριζόταν από δυο μικρούς στύλους και περικλείαν ένα ωραίο λιοντάρι του Αγίου Μάρκου και μερικά αγνώριστα στέμματα.

  Λίγο πιο πάνω ήταν η περιφέρεια του ρολογιού, που αποτελείτο από μια πλάκα των ωρών που ήταν με γλυπτά σε λίθο απάνω και είχε τις παραστάσεις του ζωδιακού κύκλου και τους αριθμούς επίσης, λίγο πιο πάνω στα αραβικά από το ένα έως το δώδεκα από δεξιά και αριστερά της πλάκας.
  Ο Πύργος του Ρολογιού είχε στην κορυφή του μια καμπάνα οπού την χτυπούσε κάποιος ανάλογα την ώρα.
  Όλο το πέτρινο αυτό ρολόι, ακουμπούσε στα πλάγια εις άλλα κτίρια.
  Εσωτερικά ο πύργος είχε διαστάσεις 4,80*4,40 και κατοικείτο, γιατί εις τη δυτική πλευρά βρέθηκε να υπάρχει τζάκι της εποχής εκείνης.
  Έτσι το πέτρινο αυτό ρολόι λειτουργούσε ως εξής:
Στο κέντρο του κύκλου με τους αριθμούς υπήρχε κάθετα βαλμένος κάποιος άξονας (δηλαδή ένα κομμάτι σαν ίσια βέργα). Ο Ήλιος που έπεφτε απάνω στη βέργα η οποία σχημάτιζε σκιά που έπεφτε απάνω στους αριθμούς της πλάκας. Έτσι ενώ ο Ήλιος κινείτο η σκιά της ράβδου έπεφτε σε διαφορετικούς αριθμούς και οι Ρεθυμνιώτες έβλεπαν τι ώρα ήταν.
  Δυστυχώς για μας το πέτρινο αυτό ρολόι τώρα δεν υπάρχει. Κατεστράφη από ανθρώπους που δεν μπόρεσαν να εκτιμήσουν την αξία του.
  Έτσι τώρα το βλέπουμε μόνο σε φωτογραφίες.

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος

Πηγή:
Αφήγηση Χρόνης Μπερνιδάκης

ΠΟΤΕ ΚΑΙ ΠΩΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΘΗΚΕ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ (ΣΟΧΩΡΑ)

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

                                                  Ρέθυμνο 1936

Οδοιπορικό στο Παλιό Ρέθεμνος

 Ρέθεμνος--Βρισκόμαστε στην περίοδο της δεκαετίας του 1930 και για την ακρίβεια στην αρχή αυτής.
  Από τοπική εφημερίδα, διαβάζουμε τα παρακάτω:
"Πρόσφατα χορηγήθει πίστωσης 500.000 δραχμών, δηλαδή άνω των 1.500 λιρών, διά να κατασκευασθεί Γυμναστήριων στο Ρέθυμνο, υπό τον όρο της παραχωρήσεως οικοπέδου υπό του δήμου.
  Ανετέθη τότε ως επιτροπήν η εξεύρεσης του χώρου. Προκρίθει ως κατάλληλος χώρος να είχε τότε πλάτος, μήκος, εμβαδόν, εν γένει όσα απαιτούντο, η έξωθεν του παλαιού Δημοτικού Νοσοκομείου, η αμπελόφυτος τότε έκταση. Τελικά ματαιώθηκε ο χώρος αυτός.
  Εν τοσούτο χρησιμοποιείτο διά τους αγώνας "ΑΡΚΑΔΙΑ" και διά τας ποδοσφαιρικές συναντήσεις η πλατεία του Γεωργίου Β' (Σοχώρα).
  Ο χώρος αυτός ανήκει είς το Δήμον και ουδέποτε αποτέλεσε περιουσία του Δημοσίου.
  Η πλατεία αυτή μετά από πολλούς αγώνας, ενεκρίθει από το Υπουργείο Παιδείας ως κατάλληλος χώρος διά την εγκατάστησαν Εθνικού Γυμναστηρίου.
  Εδημιουργήθει ζήτημα κυριότητος του χώρου, από την στρατιωτική μονάδα και είχε χαρακτηρισθεί ως στρατιωτικός.
  Οι διεκδικούντες είναι, από το ένα μέρος ο Δήμος και η Εφορία του Εθνικού Γυμναστηρίου και από το άλλο το Δημόσιο (Στρατιωτικέ Αρχαί). Κατόπιν του υπ, αριθμ. 5416 Ε.Ε εγγράφου της 5ης Μεραρχίας επισκέφθηκαν τον Ταγματάρχην Διοικητή της Μοίρας Πυροβολικού  κ. Τζανέτη, ο Δήμαρχος κ. Κοτσιράκις και ο Πρόεδρος της Ε.Π.Σ.Ρ. Ευαγ. Δρανδάκης ίνα συσκεφθούν διά την εξεύρεση κατάλληλου χώρου διά την μεταστάθμευσιν των οχημάτων της Μοίρας και την απελευθέρωσιν του Γυμναστηρίου.
  Κατά την σύσκεψη ταύτην, επήλθε πλήρης κατανόησης του κ. Τζανέτη, εκδηλώσαντος αμέριστων το ενδιαφέρων του διά τον αθλητισμών και την πόλιν. Πάρεσχε δε ούτως την διαβεβαίωσιν ότι άμα ως του χορηγηθεί μηχανικών έσον όπερ και θα ζητηθεί αρμοδίως να ισοπεδωθεί ο ύπερθεν του Γυμναστηρίου χώρος και θα ελευθερωθεί το γήπεδων, ούτω θεωρείται λήξαν το ζήτημα του Γυμναστηρίου της πόλεως.
  Αυτά λοιπόν για την δεκαετία του 1930. Ο χρόνος τρέχει και βρισκόμαστε εις τη κατοχή της Ελλάδας από τους ναζιστές Γερμανούς.
  Έτσι μετά την μάχη της Κρήτης έρχονται και εγκαθίστανται Γερμανοί και στο Ρέθυμνο.
  Μόλις αντίκρισαν το Γυμναστήριο, με αγγαρείες κατασκευάζουν μια κερκίδα 30 περίπου μέτρων στην Δυτική πλευρά του Γυμναστηρίου.
  Στη μέση της κερκίδας αυτής και σε ένα τμήμα με σχήμα πέταλου στην κορυφή της σκαλίζουν το σύμβολο τους, δηλαδή ένα αετό, μετρίου μεγέθους.
  Επίσης αφού έφεραν από το λεγόμενο πετροκοπιό, το οποίο βρίσκεται στη Νότια πλευρά του Γυμναστηρίου και απέναντι ακριβός, κομμάτια πέτρες, με τις οποίες κάνουν μια στρώση στην επιφάνεια του χώρου του Γυμναστηρίου.
  Μετά φέρνουν το κατάλληλο χώμα και το στρώνουν πάνω από τις πέτρες, ώστε να επιτύχουν το εξής:
Όσο και αν βραχεί ο χώρος του Γυμναστηρίου το νερό δεν λιμνάζει σε αυτό αλλά φεύγει κάτω από το προαναφερθέν στρώμα από πέτρες.
  Έτσι λοιπόν το Γυμναστήριο είναι κατάλληλο για να δεχθεί οποιεσδήποτε μορφής και με οποιαδήποτε καιρικές συνθήκες αγώνες.
  Έτσι φθάνουμε στα 1946 μέχρι και το 1954.
  Το ποδόσφαιρο κυριαρχεί την περίοδο αυτή όπου και είναι η "ΧΡΥΣΗ ΕΠΟΧΗ" του Ρεθυμνιώτικου ποδοσφαίρου. Πέντε είναι οι ποδοσφαιρικές ομάδες της εποχής εκείνης :
o "ΑΣΤΕΡΑΣ" ο "ΚΕΡΑΥΝΟΣ" το "ΑΡΑΡΑΤ" ο "ΑΤΡΟΜΗΤΟΣ" και ο "ΑΡΗΣ ΠΕΡΙΒΟΛΙΩΝ".
  Την περίοδο αυτή το Γυμναστήριο δεν διαθέτει πέτρινα καθίσματα. Οι φίλαθλοι λοιπόν δίνοντας κάποιο μικρό χρηματικό ποσόν, νοίκιαζαν καρέκλες ώστε να παρακολουθήσουν τον αγώνα πιο ξεκούραστα.
  Μόνο το Δυτικό μέρος του Γυμναστηριου είναι με τοίχο για να το προστατεύει από τη θάλασσα που ήταν δίπλα του.
  Αργότερα και επί πρωθυπουργίας του Γεωργίου Παπανδρέου, το Γυμναστήριο γίνεται σύγχρονο με κερκίδες και όλες τις κατάλληλες και αναγκαίες εγκαταστάσεις ώστε στο μίνιμουμ να χωράει 1.500 άτομα και στο μάξιμουμ 2.500 ατομα.
  Σήμερα ο χώρος αυτός ονομάζεται Εθνικό Στάδιο Ρεθύμνου (Σοχώρα) και ανήκει στην Γενική Γραμματεία Αθλητισμού.

 Πηγή: Τοπικές εφημερίδες

 

"Ο ΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΛΑΟΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΕ ΣΤΟΝ ΧΙΤΛΕΡ"

  Οι νικήτριες δυνάμεις του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου εξέφραζαν το 1945 τη γνώμη, ότι ο γερμανικός λαός έπρεπε να τιμωρηθεί γιατί είχε υποστηρίξει τον Χίτλερ στην καταστρεπτική του πορεία. Έτσι γεννήθηκε και η θεωρία της συλλογικής ευθύνης, που ακολουθεί μέχρι σήμερα τον λαό αυτό που ζει τώρα διασπαρμένος στην καρδία της Ευρώπης. Του επέρριψαν την κατηγορία. ότι δεν ξεσηκώθηκε να αποτινάξει την τυραννία του ναζιστικού καθεστώτος. Παρ' όλες όμως τις θεωρίες, γεγονός παραμένει ότι κατά τα δώδεκα χρόνια του καθεστώτος στην Γερμανία, υπήρξε πραγματική αντίσταση. Η μορφή της φυσικά ήταν πολύ πιο δύσκολη από τον ανοιχτό αγώνα των ανταρτών στις γερμανοκρατουμενες  περιοχές της ευρωπαϊκής ηπείρου. Κάτω από ένα στυγνό καθεστώς που υποστηριζόταν από ευρεία στρώματα του πληθυσμού με μια εξεζητημένη προπαγάνδα που είχε καταφέρει να αποπροσανατολίσει το λαό, με την τρομοκρατία που είχε κατασιγάσει κάθε ελεύθερη φωνή, η αντιπολίτευση χρειάστηκε, είναι γεγονός, αρκετό χρόνο μέχρις ότου μπορέσει να προσαρμοστεί και να οργανωθεί. Πολλές ανθρώπινες ζωές χάθηκαν τα πρώτα χρόνια του Χιτλερισμού από ανοργάνωτες και επιπόλαιες κινήσεις. Όταν ο Χίτλερ πριν 58 χρόνια, ανήλθε στην εξουσία διέθετε μόλις το ένα τρίτο των ψήφων Για να αποκτήσει την πλειοψηφία χρειαζόταν την υποστήριξη των συντηρητικών.
 Και τούτο γιατί οι πατροπαράδοτα προοδευτικές δυνάμεις, οι σοσιαλδημοκράτες και οι κομουνιστές, είχαν στραφεί από την αρχή εναντίον του. Τις πρώτες εβδομάδες της ναζιστικής δικτατορίας μικρές ομάδες κομουνιστών άρχισαν ν' αγωνίζονται στις διάφορες μεγάλες πόλεις, επιτιθέμενες δυναμικά στις παραστρατιωτικές οργανώσεις των ναζιστών, δίχως όμως να έχουν προς τούτο την συγκατάθεση του κώματος. Αυτός που προσπάθησε με την πυρκαγιά του Ραιχταγκ να ξεσηκώσει τους Γερμανούς εργάτες κατά του Χίτλερ ήταν ένας Ολλανδός περιπλανώμενος εργάτης και αναρχικός, ο Μαρίνους φαν ντερ Λουμπε, που πίστευε -με τον δικό του όπως αποδεικτηκε- πως ο χιτλερισμός επιδίωκε μια πολεμική αναμέτρηση στην Ευρώπη. Το σχέδιο του δεν πέτυχε γιατί οι ναζιστές χρησιμοποιήσαν την καταστροφή του Ραιχσταγ σαν πρόσχημα για να κηρύξουν τη χώρα σε κατάσταση ανάγκης. Μέσα σε μια νύχτα συνελήφθησαν τα περισσότερα στελέχη του κουμουνιστικού κόμματος και πολλοί αριστεροί λογοτέχνες, δημοσιογράφοι και καλλιτέχνες. τα βασικά ανθρώπινα δικαιοματα,οπως η ελευθεροτυπία, η ελεύθερη έκφραση γνώμης, το δικαίωμα συγκεντρώσεως, η προστασία κατά των παράνομων συλλήψεων, με λίγα λόγια το κράτος Δικαίου καταργήθηκε. Οι σοσιαλδημοκράτες αντιστάθηκαν στην  εξέλιξη αυτή χωρίς να προσφύγουν στη βια, γιατί ακολουθούσαν τον ορισμό της νομικής αντιστάσεως, ενώ το μεγαλύτερο στα χέρια των εργαζόμενων, η απεργία, παρέμενε αναγκαστικά αχρησιμοποίητο λόγο της υπάρξεως, τότε, επτά εκατομμυρίων ανέργων. Μέσα σε λίγους μήνες όλα τα σωματεία και οι σύλλογοι που δεν ήσαν φασιστικά είχαν απαγορευθεί. Καταργήθηκαν επίσης όλες οι συνδικαλιστικές οργανώσεις. Παρ' όλα αυτά πολλοί σοσιαλδημοκράτες - συνδικαλιστές συσπειρώθηκαν και άρχισαν ν' αγωνίζονται κατά του τρομοκρατικού καθεστώτος του Χίτλερ, μοιράζοντας προκηρύξεις και παράνομο τύπο. Η μυστική Αστυνομία κατόρθωσε να καταστρέψει συστηματικά τις πρώτες κυψέλες αντιστάσεως. Χιλιάδες πολιτικοί αντίπαλοι του καθεστώτος άρχισαν να μεταφέρονται στις φυλακές και στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, οπού και εξαφανίζονταν. Τα πρώτα έξη χρόνια της δικτατορίας του Χίτλερ καταδικάστηκαν από τα γερμανικά δικαστήρια συνολικά 225.000 πολικοί αντίπαλοι του καθεστώτος.
  Μεταξύ του 1933 και 1945, τρία εκατομμύρια Γερμανοί μεταφέρθηκαν σε φυλακές ή σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως, πολλοί για μερικές μόνο εβδομάδες, άλλοι για ολόκληρη την δωδεκαετή περίοδο της τυραννίας. Περίπου 800.000 από αυτούς καταδικάστηκαν σε διάφορες ποινές λόγω του ενεργού συμμετοχής τους στην αντίσταση. Σημειωτέον ότι 20.000 Γερμανοί καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν. Σ' αυτούς δεν συμπεριλαμβάνονται όσοι δολοφονήθηκαν ή πέθαναν από τις κακουχίες στα διάφορα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Δεν  ήταν όμως μόνο η στυγνή τρομοκρατία που έκανε δύσκολο τον αντιστασιακό αγώνα των Γερμανών πατριωτών. Οι πολιτικοί αντίπαλοι του Χίτλερ βρέθηκαν γρήγορα απομονωμένοι, γιατί το ναζιστικό καθεστώς με τις οικονομικές, εξωτερικοπολιτικες αλλά και στρατιωτικές του επιτυχίες, είχε κατορθώσει να γίνει "λαοφιλές".
  Εξάλλου κανένας δεν είχε εμπιστοσύνη στον συνομιλητή του και εκεί που υπήρχε εμπιστοσύνη η συζήτηση γινόταν "μάτι με μάτι" και πάντοτε σε μυστικά προκαθορισμένα σημεία. Πολλά στελέχη παλαιών δημοκρατικών κομμάτων προτιμήσαν να σωπάσουν, περιμένοντας "καλύτερους καιρούς". Τοπικές κομματικές και συνδικαλιστικές οργανώσεις μεταφέρθηκαν σε χαρτοπαικτικές ομάδες, για να μπορούν τουλάχιστον να εξασφαλίζουν τις συγκεντρώσεις τους. Σημάδια αντίστασης ήταν τα ανέκδοτα που κυκλοφορούσαν κατά του καθεστώτος, οι φήμες τύπου "αρβύλα"και η μετάδοση ειδήσεων από ξένους ραδιοσταθμούς, "κακουργήματα" που τιμωρούνταν τότε ακόμα και με την ποινή του θανάτου. Αναρίθμητοι ήταν οι Γερμανοί που έκαναν με το απλό, δικό τους τρόπο αντίσταση βοηθώντας αιχμαλώτους πολέμου ή ξένους που είχαν μεταφερθεί για καταναγκαστική εργασία στη Γερμανία.
  Δάσκαλοι στα σχολεία απέφευγαν να μεταδίδουν στους μαθητές τα πολιτικά μηνύματα των ναζιστών, υπάλληλοι παραιτούντο για να μη θεωρηθούν συμμέτοχοι της αδικίας, αξιωματικοί και στρατιώτες που παράκουαν τις συχνά εγκληματικές διαταγές, δημόσιοι υπάλληλοι που έβαζαν τις αναγκαίες σφαγίδες για να βοηθήσουν τη διαφυγή κάποιου καταδικασμένου, αστυνομικοί που έκλειναν τα μάτια, ιερείς που εξακολουθούσαν να μεταδίδουν το Λόγο του Θεού, συγγραφείς που δεν δέχονταν να υποκύψουν στα κελεύσματα των καιρών, δημοσιογράφοι που αγωνίζονταν να διατηρήσουν κάποια "ψίχουλα" ελευθερίας. Αξέχαστη παραμένει η βοήθεια που πολλοί Γερμανοί έδωσαν σε Εβραίους συμπολίτες διευκολύνοντας τη φυγή τους. Μόνο στο Βερολίνο διασώθηκαν 6.000 Εβραίοι που κρύφτηκαν από φίλους και γνωστούς, διαφεύγοντας την μεταφορά τους σε στρατόπεδα εξοντώσεως. Κάθε πολίτης που βοηθούσε έναν Εβραίο διακινδύνευε φυσικά την ίδια του την ζωή.
  Μια πρώτη συγκέντρωση διαμαρτυρίας πραγματοποιήθηκε το 1943 όταν οι ναζιστικές Αρχές άρχισαν την συγκέντρωση Εβραίων παντρεμένων με Γερμανίδες. Χιλιάδες γυναίκες συγκεντρώθηκαν τότε μπροστά στη φυλακή και πέτυχαν τελικά την απελευθέρωση των συζύγων τους.
  Οι δυο γερμανικές εκκλησίες διαμαρτυρήθηκαν έντονα για την θανάτωση των ψυχοπαθών, πράγμα που ανάγκασε τους ναζιστές να σταματήσουν το αποτρόπαιο αυτό έργο. Η ευαγγελική εκκλησία εξεστράτευσε για να προστατεύσει πρώην Εβραίους που είχαν προσχωρήσει σ' αυτή και είχαν βαπτιστεί.
  Γνωστός υπήρξε εδώ ο ιερέας Νιμελερ, που τελικά κλείστηκε σε στρατόπεδο συγκεντρώσεως. Η καθολική εκκλησία επεδίωξε μεν κάποια προσαρμογή στις κρατούσες συνθήκες, δεν παρέλειψε όμως ποτέ ν' αγωνισθεί για τα δίκαια της. Η γερμανική αντίσταση ήταν όμως περισσότερο έργο μεμονωμένων ατόμων ή κύκλων. Κλασικό παράδειγμα ο επιπλοποιός Γκεοργκ Εσλερ, που τελείως μόνος ξεκίνησε μια απόπειρα κατά της ζωής του Χίτλερ. Δουλεύοντας νύχτες ολόκληρες έφτιαξε μια εκρηκτική βόμβα και την τοποθέτησε στις 8 Νοεμβρίου το 1939 στο Μόναχο στο περίφημο "¨Μπυργκεκρμπου" όπου οι ναζί γιόρταζαν κάποια επέτειο τους. Ο Χίτλερ είχε όμως εγκαταλείψει την αίθουσα λίγα λεπτά νωρίτερα. Ο διαφαινόμενος κίνδυνος μιας πολεμικής αναμετρήσεως είχε συνενώσει ένα χρόνο πριν μερικούς στρατιωτικούς, διπλωμάτες, στελέχη των μυστικών υπηρεσιών, ανωτέρους υπαλλήλους αλλά και πρώην ναζιστές που όλοι μαζί άρχιζαν να σχεδιάζουν ένα πραξικόπημα για την περίπτωση που ο Χίτλερ θα εισέβαλε στην Τσεχοσλοβακία. Όταν όμως οι δυτικές δυνάμεις συμβιβάστηκαν στο Μόναχο με τον Χίτλερ τα σχέδια αυτά κατέρρευσαν για τον απλούστατο λόγο, ότι η επιτυχία του Μονάχου είχε καταστήσει τον Χίτλερ ακόμα πιο λαοφιλή. Πριν ο δικτάτωρ στραφεί κατά της Πολωνίας, αρχίζοντας με τον τρόπο αυτό, τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ένας ανώτερος επιτελικός αξιωματικός με δική του πρωτοβουλία κατατόπισε τους Άγγλους για τα πολεμικά του σχέδια.
  Χειρίσθηκε το θέμα σαν πατριώτης που φοβόταν ότι η Γερμανία θ' αντιμετώπιζε για μια ακόμα φορά πλήρη καταστροφή. Η προσπάθεια του δυστυχώς δεν ολοκληρώθηκε. Στις αρχές του πολέμου ένας Γερμανός συνταγματάρχης των μυστικών υπηρεσιών, προειδοποίησε τις μικρές γειτονικές χώρες της Γερμανίας, την Δανία, την Ολλανδία και το Βέλγιο για την επικείμενη γερμανική επίθεση. Κι αυτός δεν ένιωσε σαν προδότης αλλά σαν άνθρωπος που αγωνίζεται για να προλάβει την αδικία. Το χιτλερικό καθεστώς στηριζόταν στην στρατιωτική του ισχύ. Όσο ο στρατός βαδίζει από τη μια νίκη στην άλλη, ο λαός ακολουθούσε το καθεστώς και κανένας στρατηγός δεν διανοείτο να ξεσηκωθεί η να στραφεί εναντίον του. Ακόμα και μετά την διεθνή ήτα στο Στάλινγκραντ η κατάσταση δεν άλλαξε. Μερικοί στρατηγοί που περιήλθαν σε σοβιετική αιχμαλωσία συγκρότησαν μια εθνική επιτροπή την "Ελεύθερη Γερμανία". Αλλά και αυτών οι εκκλήσεις ελάχιστη απήχηση βρήκαν. Την ίδια εποχή όμως αναπτύχθηκε μια κίνηση μερικών φοιτητών στο Μόναχο και σε άλλες πόλεις, που με προκηρύξεις άρχισαν να ζητάνε από το γερμανικό λαό ν' αποτινάξει την τυραννία. Η αντιστασιακή τους ομάδα ονομάσθηκε "λευκό ρόδο". Γρήγορα η Γκεστάπο βρέθηκε στα ίχνη της και τα μέλη της ομάδας ανάμεσα τους και τα αδέρφια Χάνς και Σοφία Σολ, συνελήφθησαν και εκτελέσθηκαν με αποκεφαλισμό. Μια άλλη ομάδα που αποτελείτο από δημόσιους υπαλλήλους, καλλιτέχνες, δημοσιογράφους, εργάτες, ακαδημαϊκούς δασκάλους και εκπροσώπους της μεσαίας τάξεως, συγκεντρώθηκε υπό την αρχηγία του υπολοχαγού της Λουφτβαφε Σουλτσε-Μπουζεν. Και η ομάδα αυτή όμως ανακαλύφθηκε το 1942. Και άλλες μικροομάδες στρατιωτών άρχισαν να δρουν και να σχεδιάζουν τη δολοφονία του Χίτλερ. Το επιστέγασμα των παραπάνω αγώνων ήρθε στις 20 Ιουλίου 1944, όταν ο συνταγματάρχης φον Σταουφενμπεργκ πυροδότησε την βόμβα στο στρατηγείο του Χίτλερ. Και η απόπειρα αυτή όπως είναι γνωστό απέτυχε, ο δικτάτωρ επέζησε, ενώ 600 περίπου μέλη της ομάδας που είχαν συσπειρωθεί γύρο από τον Σταουφενμπεργκ συνελήφθησαν και παραπέμφθηκαν στο έκτακτο στρατοδικείο.
  Αυτές οι προσπάθειες όμως κατέδειξαν στη πράξη ότι στην αντίσταση κατά του Χίτλερ συμμετείχαν όλες οι τάξεις του γερμανικού λαού ανεξάρτητα από επαγγελματική, κοινωνική θέση ή πολιτική τοποθέτηση.

Πηγή:Τοπικές εφημερίδες

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

ΤΟ ΗΘΟΣ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΝΟΥΣΑΚΑ

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/


(Αύριο 03-01-1988 και ώρα 7.30 μ.μ στο Δημαρχείο της πόλης μας ο Σύνδεσμος Φιλόλογων Ρεθύμνου οργανώνει τιμητική εκδήλωση για το λαικό αγωνιστή της Δημοκρατίας και χρονογράφο λογοτέχνη Γιάννη Μανούσακα. Μ' αυτή την ευκαιρία δημοσιεύεται το παρακάτω σημείωμα.)

                                  Μανούσακας Γιάννης (1907 - 1995)

 "Το πολιτικό και ανθρώπινο ήθος του Γιάννη Μανούσακα".

  Σπάνια το πολιτικό ήθος ενός ανθρώπου, με την ευρύτερη και στενότερη σημασία του, ταυτίζεται με το ενάρετο ανθρώπινο ήθος για να λειτουργήσουν ως ενιαία συνείδηση και πράξη μέσα στα καθημερινά κοινωνικά δρώμενα. Ο Γιάννης Μανούσακας είναι μια από αυτές τις σπάνιες περιπτώσεις. Ευαίσθητος αποδέκτης των ιδανικών και ιδεωδών της Οκτωβριανής επανάστασης, παλεύει με αταλάντευτη συνέπεια εδώ και εξήντα χρόνια για την κατίσχυση τους. Αγωνίζεται με πάθος για την ισότητα, τη δικαιοσύνη, την ελευθερία, την ταξική και χωρίς διακρίσεις κοινωνία, τις διαχρονικές άξιες του ανθρωπισμού, επειδή φλέγεται ο ίδιος από αγάπη για τον συνάνθρωπο. Ταυτίζει την προσωπική του μοίρα με την μοίρα της πατρίδας μας και σταυρώνεται μαζί της σε φυλακές, βασανιστήρια, κατατρεγμούς, εμφύλιους σπαραγμούς, αλλά και υψώνεται μαζί της θριαμβευτικά στις πολεμικές εξάρσεις και τις νικηφόρες εξορμήσεις στα τελευταία εξήντα χρόνια:
 "...και θέλω ακόμης να πώ, κι από αίτια της διχτατορίας νιώθω ανείπωτη ευχαρίστηση ότι κατά πόδι με κυνηγούσε η μοίρα του τόπου μου που ζούσα.
Σαν υπόφερνε, σα νείχε ολιγαρχική κατάσταση, βρισκόμουνα σε τόπους που υπόφερνα. Σαν είχε βιο δημοκρατικό, πρόκοβα".
  Το όραμα της δημοκρατίας δε το έζησε ως θεωρητική σύλληψη του νου ή ως κομματική πάλη. Φλεγόμενος από αυτό πολέμησε σ' όλα τα πόστα των ιστορικών συγκυριών που βρήκαν την πατρίδα μας τα τελευταία εξήντα χρόνια για την ανάσταση και την πρεπιά της. Με την ίδια συνέπεια και ευθύνη γίνεται χρονικογράφος της ίδιας του της ζωής, που συμπορεύεται και συμπάσχει με εκείνη της πατρίδας του. Πολιτικό και ανθρώπινο ήθος, ταυτίζονται στο Γιάννη Μανούσακα, που στα ογδόντα δυο του χρόνια φαντάζει ως Αης-Βασίλης της Ελλάδας, που στο δισάκι του κουβαλάει την αγάπη και τις αρετές της. Ο λόγος του, κοφτερό σπαθί, είναι το δεύτερο ντουφέκι του σε περίοδο γαλήνης. Να μερικές από τις αρετές του:
   α) Πάθος για την αλήθεια.
 "Δύσκολο πράγμα στα χρόνια μας να πει κανείς την αλήθεια. Γιατί πρώτος χρειάζεται να την κατέχει, ύστερης να'χει αφοβία κι ειλικρίνεια και μ' αυτά ψάχνοντας κι ανασκαλεύοντας τις θυμησές του, να βρίσκει και να λέει ότι αληθινό... Κι ακόμα πρέπει να κατανικήσει, να ελευθερώσει και τη συνείδηση του την ίδια".
   β) Ανιδιοτέλεια.
 "Απ' όλη τούτη τη κατάσταση των συναγωνιστών μου, για χάρη της ενίσχυσης τους, παρά είχα γίνει τσιγκούνης και ασκιτικός. Ήξερα πως το περιβάλλον και οι συνεργάτες μου δεν έβλεπαν με κάλο μάτι την τσιγκουνιά μου, αλλά ήθελα στη πράξη να πετύχω κάτι ακόμη! Επειδή όλοι κρατούσαν το μέλι στα χέρια τους, υπενθυμίζω πως πρέπει να κάνουν οικονομία".
 (Εμφύλιος σελίδα 25-27)
  γ) Αφαλκίδευτη κριτική σκέψη.
 "Ο ένας έχει νόμους, φυλακές και κάθε λογής όπλα, απ' έξω υποστήριξη, ο άλλος ένα γυμνό στήθος, να δέχεται χτυπήματα. Για μας, τα μεταμορφωμένα στελέχη του κινήματος, την πολιτική μας αυτή (πολιτική της πλάτης) δεν την βλέπουμε σωστή, αν και λόγο αρχής, την υπερασπιζόμαστε δίχως καμιά φανερή επιφύλαξη. Νιώθαμε να έρχεται σε αντίθεση, εκτός από την πράξη και με τη θεωρία, με εκείνο το τσιτάτο που εκτιμούσαμε σαν τη ψυχή του μαρξισμού".
 (Εμφύλιος 6.17)
  δ) Συνείδηση της ιστορίας.
 "Γράφω νιώθοντας την κρυάδα του σπαθιού της ιστορίας στο σβέρκο μου".
 (χρονικό σ. 289Ν)
  ε) Πάθος για τη Δημοκρατία.
 "Και μόνο όταν η Δημοκρατία ξαναεπιστρέψει -- έργο και όχι λόγο -- ο λαός θα δώσει ξανά σε αυτό το κίνημα μέσω του κοινοβουλίου από τη δύναμη του. Το αξεπέραστο ιδανικό του πολιτισμένου ανθρώπου είναι η Δημοκρατία".
 (Εμφύλιος σελ 427)
  στ) Σπαθάτη λαική έκφραση.
 " Όλοι αυτοί που στον κατοχικό αγώνα ήτανε ξεχωριστοί και έδωσαν κόπους και αίμα κι ομορφιά στο λαικό αγώνα, λόγω όχι που χάσαμε την εξουσία τότες, αλλά ότι λαθεμένα που πάλι βαδίζαμε ήταν, σαν να πέσε πάνω του απ' εκείνο το θανατικό που βαράει τα κουνέλια κάποιου υπογείου, τα ξεκάνει όλα κι αν απομείνει ζωντανό, κάθεται αλαφιασμένο, κουνά τα μουστάκια του και πια προκοπή δεν είναι.
 (Εμφύλιος 142 σελ.)

Είναι αλήθεια πως η κρισιμότητα των περιστάσεων αφυπνίζει τις προνομιούχες συνειδήσεις που υψώνονται σε φωτεινά σύμβολα αναφοράς. Ο Γιάννης Μανούσακας ένιωσε εξαρχής ως χρέος ζωής τη λαική πάλη για ένα καλύτερο αύριο και πάλεψε με συνέπεια σ' όλες τις φάσεις της νεότερης ιστορίας μας από τη μαύρη δικτατορία του Μεταξά ίσαμε την πρόσφατη τυραννία των συνταγματαρχών. Από ταπεινός τσαγκάρης έγινε αξιωματικός του λαικού στρατού, μέσα στα σχολεία του αγώνα και ως νέος Μακρυγιάννης μετά τους πολέμους και τις συγκρούσεις, πήρε το καλοκαίρι για να συνεχίσει την πάλη του για ανθρωπιά και κοινωνική προκοπή.
   Τόλμη και αρετή χαρακτηρίζουν τον Γιάννη Μανούσακα είτε πολεμά με το ντουφέκι είτε μάχεται με το λόγο Τα βιβλία του είναι ένα προσκλητήριο σπουδής της πρόσφατης ιστορίας της χώρας μας και μια ανατομία της λαικής ψυχής της πατρίδας μας. Η μεγάλη ευαισθησία του για την αλήθεια, όσο πικρή κι αν είναι, αποτελεί μέγιστο μάθημα για τον αναγνώστη, μαρτυρία μοναδική και κοιωδη οδοιπορία στη συνείδηση και τη λαική ψυχή του νέου Ελληνισμού. Η νέα γενιά, που τόσο αγαπά ο Γιάννης Μανούσακας ας σκύψει με πάθος στο έργο του και ας παιδευτεί με τις αρετές και τον κοφτερό του λόγο. Γιατί έτσι θα αποφύγει τα σφάλματα των προηγούμενων, για να κτίσει ένα κόσμο πιο όμορφο και ειρηνικό.


Ζήνων Ζαννέτος
ΠΗΓΗ: Τοπικές εφημερίδες της δεκαετίας του 80'

ΤΟΥΡΚΟΡΕΘΕΜΝΙΩΤΙΚΟΙ NΤΕΚΕΔΕΣ

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

                               
                                       Οδοιπορικό στο Παλιό Ρέθεμνος

  Ρέθεμνος-έτος 1910 περίπου.
  Οι τουρκικοί ντεκέδες ήταν πολλοί στο Ρέθεμνος.
  Ιδίως οι δυο αιρετικοί που βρισκότανε έξω από αυτό ήταν και οι ποιό σημαντικοί.
  Ο ένας από αυτούς ήτανε στο Μασταμπά που ήταν ο ντεκές των Μπιχτασήδων και του σημερινού Ορφανοτροφείου που ήταν ο ντεκές των Μεβλεβιδων. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι οι τουρκορεθεμνιώτες είχανε ανεπτυγμένο σε μεγάλο βαθμό το θρησκευτικό αίσθημα αλλά και ως άνθρωποι με ανωτερότητα και καλοσύνη, που δεν μπορούμε να το αρνηθούμε.
  Τον ντεκέ λοιπόν των Μεβλεβιδων διέκρινε η πανηγυρική των Ιερουργία. Οι Χοτζάδες των, φορούσαν ωραία άμφια, ένας μάλιστα έπαιζε και όργανο μουσικό τύπου φλάουτο, χορωδία δε που έψαλλε την συμπλήρωνε.
  Όσοι παρέστησαν σ' αυτή, μερικοί επιστήμονες μας και διανοούμενοι, ζήτησαν άδεια και ευγενικά τους δόθηκε, δεν μπορούσαν να την λησμονήσουν, την οποία οι Τούρκοι απέδιδαν άρτια αλλά και ρυθμικά και ωραία Ο ντεκές του Μασταμπά ήτανε Εκκλησία Βυζαντινού ρυθμού και είχε δώδεκα τρούλους. Ο πορφητής του Φρουρίου Ρεθύμνης αμέσως με την κατάληψη τος Ρεθύμνης,την μετέτρεψε σε τζαμί και αργότερα έγινε Μοναστήρι Τούρκικο. Ο ντεκές των Μπεχτασιδων ήταν άλλης αιρέσεως.
  Τον ντεκέ αυτό τιμούσαν οι Γιανίτσαροι και εσέβοντο γιατί ένας Ιερωμένος Οθωμανός ο Μπειχτάς ή Βειχτάς, ευλόγησε το πρώτο Τάγμα των Γιανίτσαρων επί Σουλτάνου Ουρχάν Ύπατου Οσμαν και Ιδρυτού του Κράτους των Οσμάνιδων κατα το ετος 1327 μ.χ. Σειχης δηλαδη Ηγουμενος του ντεκε αυτου ητανε ο συμπολιτης Χατζη Χασαν Μπαμπα Ουσταζαδέ, πλούσιος πολύ μορφωμένος, κοινωνικός και ανώτερος άνθρωπος. Αυτός καταγότανε από μια Ενετική οικογένεια, εξισλαμισθείσα που είχε στην περιφέρεια του Ρεθέμνου, πολλά και μεγάλα τσιφλίκια αυτή ήταν σε ακίνητη περιουσία η οποία ήταν καθώς φαίνεται και η αιτία του ξιλαμισμού της.
  Ονομαζότανε Τοκλά-Μπέης. Είχε δυο γιους και δυο κόρες. Οι γιοι του σπούδασαν στο εξωτερικό, ο ένας από αυτούς ήτανε μάλιστα και εφευρέτης, την οποία εφεύρεση του πούλησε στο Γαλλικό κράτος και απέκτησε μεγάλη περιουσία και παντρεύτηκε Γαλλίδα και έμεινε όπως και ο άλλος αδερφός του στην Γαλλία.
  Οι κόρες του ήταν εξαιρετικά ωραίες σωστές καλλονές. Την μια από αυτές ο Ουστάς (δηλαδή ο Αρχηγός) των Γιανίτσαρων Ρεθύμνης ζήτησε σε γάμο Στο Τοκμά-Μπέη δεν καλοφάνηκε το γεγονός αυτό, αλλά του Ουστα η δύναμης ήτανε μεγάλη και δεν μπορούσε να αρνηθεί.
  Δέχθηκε λοιπόν και του έδωσε πολλά κτήματα ως προίκα. Αυτή αργότερα τον έπεισε να παραιτηθεί και παραιτήθηκε αλλά εξακολουθούσε να έχει μεγάλη επιρροή στο σώμα ως τέως αρχηγός. Εγγονός αυτού ήτανε ο Σεΐχης του ντεκέ των Μπεχτασιδων Χατζή Χασάν Μπαμπάς Ουσταζαδέ, γι'αυτό και η προσθήκη στο όνομα του ήτανε Ουσταζαδέ.
  Άλλος ντεκές ήτανε έναντι της Καθολικής Εκκλησίας με Σεΐχη τον γνωστό Τουρκορεθεμνιώτη Σελαμ-Μπαμπα και ένας άλλος στη Νερατζέ δίπλα εις το τζαμί (Ωδείο), με Σεΐχη τον πατέρα του και τον αδερφό του Ρεθυμνιώτη Γ.Σ, είχαν δε το επώνυμο Ντεμιραγδακι.

Πηγη: Τοπικες εφημεριδες

ΤΟ ΘΡΥΛΙΚΟ ΑΤΜΟΠΛΟΙΟ "ΑΡΚΑΔΙ"

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

 Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ 

ΚΡΗΤΩΝ  ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΤΟ 1866-1869

                                               Αρκάδι (Ατμόπλοιο)

 Το θρυλικό ατμόπλοιο "ΑΡΚΑΔΙ" αγοράστηκε το έτος 1867 από τον Γ. Παπαγιάννη ιδρυτή της μεγάλης υπερωκεανίου ατμοπλοΐας "ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗ και ΜΑΚΙΒΕΡ" της οποίας τα ατμόπλοια εξυπηρετούσαν τακτικά την συγκοινωνία Λονδίνο-Ερμούπολη και ονομάστηκε έτσι σε τιμή της ενδόξου ιεράς Μονής ΑΡΚΑΔΙΟΥ, κατατάσσεται δε μεταξύ των ελαφρών καταδρομικών πλοίων και των ταχύπλοων ΕΝΩΣΙΣ και ΚΡΗΤΗ, τα οποία με πληρώματα και πλοιάρχους του Κουρέντη-Σουρμελή-Κοτζιά-Κιοσσέ-Ορλώφ-Αγγελικάρα και Σαχτούρη, της εις την Ερμούπολι-Συρου "ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΤΜΟΠΛΟΙΑΣ" προσέφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες κατά την επανάσταση των Κρητικών του 1866-1869.
  Δεν ήταν μόνο η μεταφορά με αυτά εις την Μεγαλόνησο εθελοντών Ελλήνων και φιλελλήνων, αλλά και εφόδια-τρόφιμα, ρούχα, παπούτσια, όπλα, πυρίτιδα κ.λ.π -καθώς και από την Κρήτη μεταφορά στη Σύρο τραυματιών και χιλιάδων προσφύγων από τον άμαχο πληθυσμό.Το άξιο θαυμασμού για τη δράση των παραπάνω ατμόπλοιων είναι ο συνεχής ανεφοδιασμός από αυτά των Κρητικών, τον οποίο για να τον πραγματοποιήσουν, έπρεπε να περάσουν και να διασπάσουν το ναυτικό αποκλεισμό του νησιού από τον ισχυρό Τουρκικό στόλο ο οποίος αποτελείτο από πλοία περισσότερα, μεγαλύτερα, ταχύτερα και καλύτερα εξοπλισμένα τα οποία είχαν αγοραστεί πρόσφατα από την Αγγλία, μάλιστα πολλά από αυτά ενισχύθηκαν από ξένους αξιωματικούς από την Αγγλία και Γαλλία, οι οποίοι είχαν Τουρκόφιλη πολιτική. Ως παράδειγμα είναι ο Άγγλος πλοίαρχος ΧΟΒΑΡΤ, στον οποίο η τουρκική κυβέρνηση προσέφερε την θέση του Αντιναυάρχου και ο οποίος με τα νέα τουρκικά καταδρομικά "ΧΟΥΝΔΑΒΕΚΙΡ" και "ΙΤΖΕΔΙΝ" ναυμάχησε την ίδια εποχή και πριν την ναυμαχία του "ΑΡΚΑΔΙΟΥ" με το "ΕΝΩΣΙΣ" κοντά στην Σύρο όταν γύριζε πίσω από την Κρήτη και στην εκτέλεση της υπηρεσίας του για τον ανεφοδιασμό των μαχητών της ελευθερίας.
  Το "ΕΝΩΣΙΣ" κατόρθωσε και κατέφυγε στο λιμάνι της Σύρου και σώθηκε, ενώ το "ΑΡΚΑΔΙ" δεν κατόρθωσε να διαφύγει την αποφασιστική σύγκρουση με τον τούρκικο στόλο και αυτή είχε σαν αποτέλεσμα την καταστροφή του.

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΟΥ ΘΡΥΛΙΚΟΥ
ΑΤΜΟΠΛΟΙΟΥ "ΑΡΚΑΔΙ"

  Με όλα αυτά το "Αρκάδι" διατηρούσε ταξιδεύοντας με πλοίαρχους του Αγγελικαρά, Κοτζιάν και Κιοσέν, την επανάσταση με τα εφόδια, τα οποία έφερνε στο νησί.
  Εκτελούσε το 23ό ταξίδι του ήταν όμως το πεπρωμένο του, όμοιο όπως η ολοκαυτωθείσα Μονή, της οποίας έφερε επάξια το όνομα της, να γίνει και αυτό ολοκαύτωμα για την ελευθερία των Κρητών.
  Απεπλευσε την 4ή Αυγούστου με πλοίαρχο του Κουρεντή, υποπλοίαρχους τους Παυλίδη και Καλλιγά και πρωτέα τον Σφακιανό περίφημο Εμμανουήλ Τσαρδή, με πλήρωμα 120 άνδρες από τους οποίους διακρινόταν ο μεγάλος και σε χρόνια αγωνιστής Ματζουράνης και από μερικούς υπαξιωματικούς οι οποίοι αυτοί μόνο γνώριζαν τον χειρισμό των πυροβόλων του πλοίου, αγκυροβόλησε κατά την 11ήν ώρα της νύχτας στην Αγία Ρούμελη.
  Εχθρικό πλοίο είπε ο πλοίαρχος δείχνοντας φωτεινό σημείο σε μεγάλη απόσταση στον ορίζοντα.
Το "Αρκάδι" τότε αναγκάσθηκε να προχωρήσει βαθιά στο πέλαγος, οπού ολόκληρη την ημέρα την πέρασε πίσω από το νησί της Γαύδου, οπού αναγκάστηκε να καταφύγει.
  Κατά τις εννέα το βράδυ ετοιμαζότανε να επιστρέψει στην Αγία Ρούμελη. Αφού κατέπλευσε στον όρμο της άρχισε να ξεφορτώνει.Ξαφνικά φάνηκε τουρκικό ατμόπλοιο και ήταν το "Ιτζεδίν"Το τουρκικό μόλις αντιλήφθηκε το "Αρκάδι", έδωσε σήμα σε δυο τουρκικές φρεγάτες που ήταν αγκυροβολημένες εκεί κοντά και αμέσως άρχισαν την καταδίωξη.Αποφεύγοντας το "Αρκάδι" τις δύο φρεγάτες και χωρίς καμία ζημιά εξακολούθησε να προχωράει με σκοπόν να περάσει το ακρωτήρι
"Κριού μέτωπο" πυροβολώντας και πυροβολούμενο από τι "Ιτζεδίν" που το είχε πλησιάσει πολύ, όταν κάποια στιγμή μια ολέθρια σφαίρα, έπληξε και κατέστρεψε τον δεξιό τροχό του "Αρκαδίου". Αμέσως η ταχύτητα του πλοίου λιγόστεψε σημαντικά, ταξιδεύοντας μόνο με τον αριστερό τροχό βλέποντας το "Αρκάδι", ότι διατρέχει τον κίνδυνο να συντριβεί από την πλώρη του εχθρού που είδη το είχε πλησιάσει πολύ.
  Τη στιγμή αυτή οι εθελοντές φοβηθήκανε και μπήκαν στις βάρκες για να σωθούν, αυτές όμως αναποδογύρισαν και περίπου 50 άτομα πνιγήκανε.
  Τα πλευρά των δυο πλοίων είχαν κολλήσει μεταξύ τους, οπότε το χρονικό αυτό διάστημα τα πληρώματα με τα όπλα στα χέρια μαχότανε.
  Όταν τα πλοία ξεκόλλησαν μεταξύ τους το "Αρκάδι" ήτανε χωρισμένο σχεδόν στη μέση. Βλέποντας λοιπόν ο Κουρεντής τη θέση στην οποία βρισκότανε αυτοί και το πλοίο, έριξε το πλοίο στη ξηρά, στην ακτή της Παλαιόχωρας οπού και προσάραξε. Το πλήρωμα αμέσως πήδηξε στην ξηρά, αφού τελευταίος βγήκε ο υποπλοίαρχος Παυλίδης, ο οποίος άνοιξε το αμπάρι του πλοίου από όπου βγήκανε τα επιβιβασθέντα στην Αγία Ρούμελη γυναικόπαιδα.Η απόφαση αυτή του Κουρεντή, έσωσε ευτυχώς το πλήρωμα, το οποίο θα έπιαναν οι Τούρκοι αιχμάλωτο ή θα πνιγότανε μαζί με το "Αρκάδι".
 Ο Κουρεντής με το πλήρωμα κατέφυγε στα Σφακιά και μετά στον Ομαλό, οι οποίοι έτυχαν κάθε δυνατή περιποίηση από τους επαναστάτες , ο δε Παυλίδης κατέφυγε σε μια σπηλιά κοντά στο χωριό "Σκλαβοπούλα", οπότε μετά πήγε στα Τεμένια και από εκεί μέσω Σούγιας στα Σφακιά.
  Το "Αρκάδι" εγκαταλελειμμένο στην παραλία της Παλαιόχωρας, περιήλθε ολόκληρο και σώο στα χέρια των Τούρκων. Έσπευσαν μερικοί Κρητικοί και έβαλαν φωτιά στο πλοίο, με σκοπό να το κάψουν. Η φωτιά του προξένησε σημαντικές ζημιές, αλλά δεν κάηκε. Οι Τούρκοι αφού το ρυμουλκήσανε (ότι είχε μείνει από το "Αρκάδι") το μετέφεραν στην Κωνσταντινούπολη, ένδοξο τρόπαιο της αδόξου νίκης του.
  Ο Ομέρ από τα Χανιά, πριν πάρει ακριβείς πληροφορίες, αμέσως ανέφερε στον Σουλτάνο το κατόρθωμα αυτό του τουρκικού στόλου, έγραψε ως εξής για την ναυμαχία:
"Το Αρκάδι το οποίο πρίν από πολλούς μήνες μετέφερε στην Κρήτη εθελοντές, τρόφιμα και πολεμοφόδια παντός είδους, παρατηρήθηκε απέναντι από την Αγία Ρούμελη, τη νύχτα στις 8 Αυγούστου από το "Ιτζεδίν|", που είναι πλοίο του Αυτοκρατορικού στόλου, διοικούμενο από τον Χασάν Βέη, όπου παρέπλεε τα παράλια αυτά.
Το οθωμανικό θωρηκτό επιτέθηκε εναντίον του Ελληνικού καταδρομικού και αγώνας μεγάλος με το πυροβολικό τους, έγινε μεταξύ των δυο πλοιων.Το "Αρκάδι" αφού έπαθε πολλές ζημιές και ήταν έτοιμο να υποκύψει, δοκίμασε να ανοιχτεί στο πέλαγος. Το "Ιτζεδίν" ταχύτερο καταδίωξε το πειρατικό και σε λίγο το πλησίασε.Τότε έγινε μάχη από κοντά, η οποία τέλειωσε με τον θάνατο του πλοιάρχου του "Αρκαδίου", του πηδαλιούχου και των περισσότερων από το πλήρωμα του. Κατά την μάχη αυτή αυτή, μια οβίδα από το εχθρικό πλοίο, έσκασε στην γέφυρα του "Ιτζεδίν" και σκότωσε ή τραυμάτισε πέντε ή έξι ναύτες.
Ο Οθωμανός πλοίαρχος και όλο το πλήρωμα έδωσαν γενναία μάχη, η οποία διήρκεσε από τις 10ή ώρα τη νύχτα μέχρι τις τέσσερις το πρωί. Τέλος ο Χασάν Βέης έδωσε στο πλοίο του ελαφρά κίνηση προς τα πίσω, άρχισε να το εμβολίζει, συντρίβοντας τον δεξιό τροχό του. Το πειρατικό τότε πλοίο εξόκειλε στους υφάλους της ακτής. Ο σκελετός του έπλεε ακόμη όταν το υπόλοιπο πλήρωμα του, έβαλε φωτιά να το κάψει. Τα πυροβόλα του "Αρκαδίου", μεταφέρθηκαν στη θωρηκτή φρεγάτα Μαχμουτιέ και άρχισε η ανέλκυση της μηχανής.
Έτσι καταστράφηκε το πειρατικό τούτο πλοίο το οποίο χρησίμευσε στο να μεταφέρονται στη δύστυχη νήσο της Κρήτης, τόσοι εγκληματίες και πλανητές και το οποίο έγινε η σπουδαιότερη αιτία για τα δεινά τα οποία υπέστη η νήσος αυτή.

"ΑΡΚΑΔΙ"
Ο ΙΓ' ΠΛΟΥΣ
Α'

Που είσαι και δε φαίνεσαι,αγαπημένο "Αρκάδι:"
το μεσημέρι πέρασε, εδιάβηκε το βράδυ
κι'ακόμη δεν εφάνηκαν τα κάτασπρα πανιά σου...
Στην Κρήτη μην απόμεινες μαζί με τα παιδιά σου:
Μην πολεμάς με το βοριά, μην παίζεις στη γαλήνη
Γεράκι της Αμερικής, Ελληνικό δελφίνι:
Άχ! είδηση μας έφεραν πικρή, φαρμακωμένη
και στ'ακρογιάλια τρέχουμε για σένα τρομαγμένοι!
Παιδάκι πούσθε άγγελοι κι'εχετε χάρη τόση,
Παρακαλείτε το Χριστό τ' "Αρκάδι" μας να σώσει
Γέρωντες που του τάφου σας τα χώματα πατείτε
Κι είσθε γειτόνοι του ουρανού, και σείς παρακαλείτε...
Άχ! ένα μόνο τόχομε, ειν'ένα το καημένο!
Μας τόχουνε τ' αδέρφια μας απ' τη Φραγκιά σταλμένο.
Και με αυτό εστέλναμε το ύστερο ψωμί μας
το ύστερο το φόρεμα και κάπου το σπαθί μας...
Μ'αυτό ταξίδευες, θεά της Σαλαμίνας μόνη
και τα πελάγη έσχιζες κρατώντας το τιμόνι!
Παιδάκια, πούσθε άγγελοι, κι έχετε χάρη τόση
Παρακαλείτε το Χριστό τ' "Αρκάδι" μας να σώσει!
Τ' Αρκάδι!..Ξέρετε, παιδιά, τι είναι το Αρκάδι:
Είναι το γλυκοχάραμα στης Κρήτης το σκοτάδι!
Είναι το μάννα τουρανού που τρέφει τα παιδιά μας,
είναι οι Σπέτσες, τα Ψαρά, η Ύδρα, η καρδία μας
είναι της Κρήτης η ζωή, το άγιο φυλαχτό της,
είναι η Ελλάς ολόκληρη μαζί με τόνειρο της!...


Πηγή:Τοπικές εφημερίδες

ΝΙΚΟΣ ΣΤΑΥΡΙΝΙΔΗΣ : Ο Μεγάλος Πρόσφυγας-Μικρασιάτης Κρητολόγος

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

 Νίκος Σταυρινίδης

 Μικρά Ασία-Σμύρνη, Τρίτη 5 Σεπτεμβρίου 1922.
 Περιμένοντας τους βαρβάρους όλοι ετοιμάζονται:
 Οι Χριστιανοί,Έλληνες και Αρμένιοι, με το προαίσθημα του θανάτου. Οι Ευρωπαίοι της ξηράς με το φόβο μήπως διακινδυνεύσουν και αυτοί.Και οι Ευρωπαίοι της θάλασσας, πάνω στα πολεμικά πλοία τους, με την κρυφή ελπίδα να απολαύσουν κάποιο συνταρακτικό θέαμα.Το θέαμα μιάς προαποφασισθείσης τραγωδίας.
  Αντίθετα με το Καβαφικό ποίημα οι βάρβαροι, δυστυχώς φτάνουν στη δύστυχη πόλη το Σάββατο 9 Σεπτεμβρίου και το Τούρκικο ιππικό αναπτύσσεται στην προκυμαία.Τα Ελληνικά στρατεύματα κατεβαίνουν προς τον Τσεσμέ.Οι θηριωδίες αρχίζουν την ίδια νύχτα.Οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν και οι σπαρακτικές φωνές υψώνονταν παντού...Οι συμμαχικοί στόλοι μένουν απαθείς...
  Κυριακή 10 Σεπτεμβρίου: Ο μεγάλος Νουρεντίν παραδίδει τον ηρωικό μητροπολίτη Χρυσόστομο στον όχλο.
  Τον άρπαξαν, τον έσυραν από την γενειάδα, του έβγαλαν τα μάτια με ένα μαχαίρι, του έσκισαν τα ράσα, ποδοπάτησαν το καλυμμαύκι...τον λιθοβόλησαν φωνάζοντας "ξεσκίστε τον το σκύλο" και οι δήμιοι μεταξύ τον οποίον και παιδιά, πήραν από ένα τμήμα  του διαμελισμένου σώματος και το περιέφεραν σε διάφορες συνοικίες ουρλιάζοντας...
  Ο τρόμος και το αίμα πρωταγωνιστούσαν στη μαρτυρική πόλη...
  Τρεις μέρες μετά η πόλη πυρπολείται, καίγεται...
 Δεν ήταν ένα τυχαίο γεγονός, ούτε είχε σχέση με το Ελληνικό ή Αρμένικο στοιχείο.Ήταν μια καλά σχεδιασμένη από τους Κεμαλικούς πράξη, που αποσκοπούσε στον ολοκληρωτικό αφανισμό του Ελληνικού Μικρασιατικού Κέντρου και μαζί του και όλων των Ελληνικών πληθυσμών, ταυτόχρονα οι φρικαλεότητες συνεχίζονταν:Πυροβολούν παιδιά, βιάζουν και δολοφονούν γυναίκες, σταυρώνουν και πεταλώνουν ιερείς.Διασκεδάζουν σκοτώνοντας όσους προσπαθούν να γλιτώσουν από τις φλόγες που τύλιγαν τα σπίτια τους...
 Από την Τετάρτη ως το Σάββατο (13-16 Σεπτεμβρίου) μαινόταν η φωτιά και συνεχιζόταν η ανελέητη σφαγή.
  Οι λίγοι τυχεροί  κατάφερναν να επιβιβαστούν σε κάποιο πλεούμενο.Οι περισσότεροι "πέθαιναν" πολλές φορές πριν πεθάνουν.
  Γύρω στις 150.000 συλλαμβάνονται και στέλνονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, στα βάθη της Ανατολής.Στη διαδρομή οι περισσότεροι ή φονεύονται ή πεθαίνουν από κακουχίες.Αλλά και αυτοί που τελικά φθάνουν στο προορισμό τους, δε θα έχουν και καλύτερη τύχη.
  Ένας πρόσφυγας διηγείται πως είδε και έζησε ο ίδιος τα γεγόνοτα.Πλήρωσε μαζί με άλλους,4.000 φράγκα σε ένα λεβαντίνο, για να τους περάσει με το σκάφος του στη Σάμο.
  Η αισχροκέρδεια και η εκμετάλλευση του ανθρώπινου πόνου δεν έλειπαν ούτε τις τρομακτικές εκείνες στιγμές.
  Οι θηριωδίες, που στα Βουρλά και σε άλλες περιοχές ξεπερνούσαν την ανθρώπινη φαντασία και προκαλούν ανείπωτη ντροπή για το ανθρώπινο γένος, γράφουν το τελευταίο επεισόδιο της ζωντανής τραγωδίας.Μάταια όλοι περίμεναν κάποιο "από μηχανής Θεόν" για να δώσει λύση.
 Φαίνεται όμως ότι αυτός μόνο στις αρχαίες τραγωδίες με το μυθικό περιεχόμενο εμφανιζόταν...

  Ο Σταυρινίδης ήρθε στην Ελλάδα το Σεπτέμβριο του 1922,αφού γλίτωσε ως εκ θαύματος από την Τούρκικη αιχμαλωσία και τις μεγάλες σφαγές της Σμύρνης.
  Η ζωή του είναι ολόκληρη μια περιπέτεια.Γεννήθηκε στο χωριό Σα'ί'π,στην Ερυθραία της Μικράς Ασίας το 1895.
  Ο Σταυρινίδης σπούδασε στο Ελληνογαλλικό Λύκειο του Χρ.Αρώνη στη Σμύρνη,καθώς και στην Αγγλική  Σχολή Μπάξερ της ίδιας πόλης.Προικισμένος με εκπληκτική μνήμη και διάθεση για ξένες γλώσσες έμαθε θαυμάσια γαλλικά,αγλλικά,γερμανικά και ιταλικά.
  Ως μητρική γλώσσα έμαθε μαζί με την Ελληνική και την Τουρκική και αύξησε τις  γνώσεις του κοντά σε μεγάλους Τούρκους δασκάλους.Ο Σταυρινίδης ήταν από τους ελάχιστους Έλληνες που γνώριζε εξαίρετα την προκεμαλική τουρκική γλώσσα με όλους τους τύπους γραφής της,που είναι εφτά.Θεωρείτο μάλιστα αυθεντία σε θέματα ανάγνωσης παλιών τουρκικών εγγράφων,και μόνο ο Δημητριάδης στη Θεσσαλονίκη μπορούσε να συγκριθεί μαζί του.Ο Σταυρινίδης εγκαταστάθηκε στον Πειραιά ως το 1925.Λόγοι οικογενειακοί τον έφεραν στην Κρήτη το 1925.Η επιστημονική του δράση αρχίζει ουσιαστικά από το 1937 οπότε ο Σταυρινίδης διορίστηκε στην υπηρεσία του Δήμου Ηρακλείου με τον κατώτερο βαθμό και μισθό.
  Οργανώθηκε ένα μικρό γραφείο,όπου άρχισε το μεταφραστικό έργο του.Όλη η υπόλοιπη ζωή του πέρασε μέσα στο μικρό γραφείο της Βικελαίας Βιβλιοθήκης,ανάμεσα σε σωρούς από βιβλία και χειρόγραφα.Το 1945 ο Σταυρινίδης ανέλαβε αμισθί την διεύθυνση της και εργάστηκε με ιδιαίτερο ζήλο για την οργάνωση ,την ταξινόμηση και τον ευρετηριασμό των πολύτιμων θησαυρών της.
  Ο Σταυρινίδης κατανόησε την σημασία των κωδικών του τούρκικου Ιεροδικείου Ηρακλείου,που αποτέλεσαν το γνωστό Τούρκικο αρχείο,μαζί με ορισμένα άλλα χειρόγραφα. Ήταν μια σημαντική και δυσπρόσιτη πηγή της κρητικής ιστορίας κατά τη φοβερότερη περίοδο της,την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1669-1898).Ο Σταυρινίδης συνέλαβε την ιδέα να μεταφράσει τα έγγραφα αυτά,για να χρησιμοποιηθούν ιστορικές πηγές και έκαμε το έργο αυτό έργο ζωής.
  Το μεταφραστικό έργο του Σταυρινίδη περιλανβάνει 2840 μεταφράσεις εγγράφων κρατικών και ιδιωτικών που καλύπτουν την πρώτη  περίπου εκατονταετία της τουρκοκρατίας στην Κρήτη, ως τα 1764.
 Έτσι έμειναν αμετάφραστα σπουδαιότατα έγγραφα για μεγάλα γεγονότα όπως είναι η επανάσταση του Δασκαλογιάννη ή η επανάσταση του 1821.
  Ωστόσο το τεράστιο αυτό έργο, είναι προιόν της αγάπης και του αθόρυβου μόχθου ενός μόνο ανθρώπου, είναι ένα μέγα μνημείο εθνικής προσφοράς.Τα έγγραφα αυτά διαφωτίζουν σκοτεινές πτυχές της τοπικής ιστορίας, σε καιρούς χαλεπούς και βοηθούν στη λύση μεγάλων ιστορικών προβλημάτων όπως είναι οι εξισλαμισμοί, ομαδικοί ή ατομικοί, εκούσιοι ή βίαιοι, το φορολογικό σύστημα, οι αυθαιρεσίες των Τούρκων γενίτσαρων, οι μικτοί γάμοι, η οργάνωση και διοίκηση της κρητικής Εκκλησίας, η ανασυγκρότηση των μοναστικών κέντρων, η συμπεριφορά των ντόπιων μουσουλμάνων, το δουλεμπόριο και πολλά άλλα.
  Για το μεταφραστικό έργο του ο ίδιος ο Σταυρινίδης έγραφε σκαλίζοντας και ερευνώντας σαράντα χρόνια και περισσότερα τους γεμάτους σκόνη κώδικες, αισθανόταν μεγάλη ευχαρίστηση βρίσκοντας σ"αυτούς πολύτιμα άγνωστα ιστορικά στοιχεία, τα οποία για πρώτη φορά έρχονταν στο φως της δημοσιότητας.
   Η απασχόληση αυτή στο "παρθένο" τούτο αρχείο έγινε έργο ζωής για μένα.Ονομάζω αυτό "παρθένο" γιατί όταν πριν από δυό και τρείς αιώνες γράφτηκαν τα έγγραφα στους κώδικες αυτούς κανένας δεν ερεύνησε, ούτε φυλλομέτρησε αυτούς, έτσι ώστε και αυτή ακόμα η απορροφητική σκόνη, την οποίαν χρησιμοποιούσαν οι Τούρκοι για το στέγνωμα της μελάνης, να διατηρείται ατόφια από τότε μέχρι σήμερα.Αλλά ακόμα όταν οι κώδικες πέρασαν στα χέρια της Κρητικής πολιτείας, κανείς από τους ντόπιους, θέλησε να ασχοληθεί με αυτούς.Ίσως η πρωτοτυπία των γραφόμενων από το Ιεροδικείο και το Διβάνι, η ποικιλία με αραβική γραφή των εγγράφων αυτών και ακόμη η έλλειψη τουρκομαθών και με ιστορική κατάρτιση για την κατανόηση της σημασίας και του λόγου για τον οποίο γραφτήκανε και στάλθηκαν οι κυβερνητικές αυτές παπάγες (φιρμάνια) και τα λοιπά έγγραφα, να εμπόδισαν αυτούς που ήθελαν να ασχοληθούν με την έρευνα και τη μελέτη των κωδικών αυτών...
  Για το τεράστιο αυτό έργο του ο Νίκος Σταυρινίδης, βραβεύτηκε το 1976 από την Ακαδημία Αθηνών.
  Τέλος, εδώ και μερικά χρόνια ο Νίκος Σταυρινίδης έχει πεθάνει.

Πηγή:Τοπικές εφημερίδες

Το παρόν κείμενο έχει δημοσιευθεί
και στην εφημερίδα Πατρίς στις
02/05/2011
 
 

Ο Μέγας Βενετσιάνος Αρχαιολόγος της Κρήτης

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/
 
                               Giuseppe Gerola  ( Γκιουζέπε Γκερόλα)

  Ο Γκερόλα γεννήθηκε το 1877 και πέθανε το 1938 στην Ιταλία. Το 1900,το Ινστιτούτο επιστημών,γραμμάτων και τεχνών της Βενετίας τον έστειλε σαν επικεφαλής ενός ολόκληρου συνεργείου από ειδικευόμενα άτομα στην Κρήτη, με εντολή να μελετήσει,φωτογραφήσει και καταγράψει τα Ενετικά μνημεία σε όλο το νησί,προτού αυτά καταστραφούν από το χρόνο.
 Πράγματι ο Γκερόλα έμεινε δύο χρόνια στην Κρήτη, αφού πήγε από το ένα άκρο της μέχρι το άλλο. Όταν τέλειωσε γύρισε πίσω στη Βενετία,όπου και έδωσε εις το Ινστιτούτο όλη την εργασία του, που με τόσο κόπο και φροντίδα είχε συγκεντρώσει.Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία του,το Ινστιτούτο έκδοσε χρονικό διάστημα από το 1905,μέχρι και το 1932,ένα θαυμάσιο έργο,που αποτελείται από 4 μεγάλους τόμους βιβλίων,σε μεγάλο σχήμα και και σε χαρτί υπερπολυτελείας,με τον τίτλο ''Βενετικά μνημεία εις την νήσων Κρήτη''. Τα βιβλία αυτά εκδόθηκαν μόνο σε 500 αντίτυπα.
 Ο πρώτος τόμος περιέχει 300 σελίδες για το πρώτο του μέρος,το δεύτερο του ιδίου τόμου περιέχει 676 σελίδες.
 Ο δεύτερος τόμος έχει 379 σελίδες,ο τρίτος 320 και ο τέταρτος και τελευταίος 598.
 Επίσης στους παραπάνω 4 τόμους,περιέχονται 1000 φωτογραφίες των πόλεων και των μνημείων γενικά της Κρήτης,αρκετούς χάρτες και λιθογραφίες,πίνακες επιγραφών,συνβόλων κ.τ.λ. Ενώ κανείς νομίζει σύμφωνα με τον τίτλο των βιβλίων του, ότι  μόνο τα Βενετικά μνημεία της Κρήτης ασχολήθηκε ο Γκερόλα, αντίθετα αυτά περιέχουν όλη την ιστορία της Κρήτης.
  Έτσι τα βιβλία αυτά είναι κλασικό έργο για την Κρήτη,του οποίου άλλο παρόμοιο και ισάξιο του όχι μόνο για την Κρήτη, αλλά και για την άλλη Ελλάδα δεν υπάρχει πουθενά.
 Όλο το έργο αυτό,έχει γραφτεί στη γλώσσα του Δάντε και του Πετράρχη περιέχει όμως και κείμενα στην Ιταλική γλώσσα, καθώς και πολλές τεχνικές λέξεις και από ότι φαίνεται αρχικά είναι δύσκολη η μετάφραση του.Το έργο αυτό περιέχει το χρονικό διάστημα από το 1204 μέχρι και του 1669.Αλλά ο Γκερόλα δεν περιορίστηκε μόνο στα παραπάνω χρόνια,αλλά εξέτασε και την Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή εποχή της Κρήτης.Συγχρόνως με τα μνημεία υπάρχουν και θαυμάσιες φωτογραφίες,χάρτες κ.α. Όλα γενικά τα Βενετικά μνημεία αυτής, αλλά και των άλλων μνημείων όλων των εποχών της Κρήτης.Παραθέτει μάλιστα με μεγάλη ακρίβεια και λεπτομέρεια για όλα.Για λιμάνια λ.χ αναφέρει με λεπτομέρειες πότε έγιναν,πόσο κοστήσανε,ποιός τα έχτισε,τι μεροκάματα ξοδεύτηκαν, πόσο μεγάλη τοιχοποιία έχουν κ.α.
 Έτσι λοιπόν για τα Χανια,γραφει ότι υπήρξε η παλιά περίφημη πολιτεία της Κυδωνίας και τα Χανιά κτίστηκαν στα ερείπια της.
 Η παλιά πολιτεία βρισκότανε στο εσωτερικό της αρχαίας Ακρόπολης.Το κόρσο είναι η κυριότερη οδός,όπου βρισκότανε και τα παλάτια των ευγενών έξω από τα τείχη της πολιτείας,βρισκότανε το λιμάνι,με  τα ναυπηγεία,η αγορά,το θέατρο και η κυριότερη βρύση, καθώς και η Εβραίικη συνοικία.
 Το δεύτερο μέρος του πρώτου τόμου,περιγράφει τα οχυρωματικά έργα της Κρήτης.Ειδικά για την κατασκευή της Φορτέτζας του Ρεθύμνου.
 Γράφει λοιπόν ότι κατά το έτος 1558, ο Σάντε Κονταρίνι εστάλη σαν πρεσβευτής του Ρεθύμνου, εις την σύγκλητο της Βενετίας και ζήτησαν όπως κατά το πρότυπο της Ζακύνθου,να επιτρέψουν την ανέγερση και στο Ρέθυμνο,μιας ακροπόλεως, πάνω στο λόφο αυτής που ονομαζότανε Παλιό Καστρο,ώστε σε ώρα ανάγκης να καταφύγουν οι κάτοικοι σ΄αυτήν,γιατί τα τείχη τα οποία ήταν γύρω-γύρω από την πόλη,δεν ήταν επαρκή. Η σύγκλητος όμως,ούτε αρνήθηκε,ούτε δέχτηκε την πρόταση.
 Αργότερα όταν οι πειρατές έκαψαν και λεηλάτησαν την πολιτεία, η σύγκλητος δέχτηκε να επιτρέψει την κατασκευή του φρουρίου, με τον όρο όμως να χορηγήσει αυτή για όλες τις δαπάνες, μόνο 8.000 δουκάτα, τα υπόλοιπα θα τα πλήρωναν οι ίδιοι οι κάτοικοι.Έτσι λοιπόν την 13-9-1575 έβαλαν το θεμέλιο λίθο του έργου, σύμφωνα με τα σχέδια του Σφόρτσα Παλλαβιτσίνι.Μετά περιγράφεται με λεπτομέρειες όλες οι εργασίες που έγιναν.Το φρούριο της Σούδας έγινε επίσης για την προστασία από τους πειρατές το 1572.
 Ο δεύτερος τόμος του έργου,μιλάει για τις εκκλησίες όλης της Κρήτης.Εδώ ο Γκερόλα παραδέχεται ότι οι αγρότες Βενετοί σχεδόν εξελληνίσθηκαν και δέχθηκαν την ορθοδοξία.Υπήρξαν όμως και πολλοί Κρητικοί ντόπιοι να ασπάζονται τον καθολικισμό.Απόδειξη αυτού είναι ότι ένας από αυτούς ο Πέτρος ο Φύλαρχος το έτος 1409 έγινε Πάπας.Η σπουδαιότερη και μεγαλύτερη εκκλησία της Κρήτης, ήταν ο Ναός του Αγίου Μάρκου του Ηρακλείου, που είναι έργο τον Βενετών αποίκων για να θυμούνται την μακρινή πατρίδα τους.Οι Λατινικές εκκλησίες των Χανίων ήταν 15.Αναφέρει επίσης ότι το 1652, η περιφέρεια Ηρακλείου, είχε 376 Ελληνικά Μοναστήρια και 4.000 καλόγηρους.
 Ο τρίτος τόμος μιλάει για τα κτίρια της Κρήτης, τόσο των δημοσίων, όσων και των ιδιωτικών.
 Ο τελευταίος ογκώδης τόμος του έργου περιγράφει τα υδραυλικά έργα της Κρήτης, τις γέφυρες κ.τ.λ. Παρουσιάζει δε και αυτός από κάθε άποψη ξεχωριστό ενδιαφέρον.

Πηγή:Τοπικές εφημερίδες

 

Ο ΠΑΛΙΟΣ ΚΑΦΕΝΕΣ (ΝΤΟΥΚΙΑΝΙ)

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

Λίγα λόγια για το ντουκιάνι...
   Το ντουκιάνι των παλαιότερων εποχών ήταν πολύ λιτός χώρος. Με χωμάτινο το δάπεδο και το δώμα. Τα έπιπλα απλά και λιγοστά: λίγες καρέκλες με βούρλινη πλέξη, ελάχιστα στρογγυλά τρίποδα τραπεζάκια και το τεζιάκι. Απαραίτητη κατασκευή στο χώρο του τεζιακιού ήταν το τζάκι με παραστιά πάνω στην οποία υπήρχε, γεμάτο πάντα με ζεστό νερό, ένα σκεπαστό σκεύος με βρυσάκι που λεγόταν γεντέκι ή γιογούμι.
  Σε μια γωνιά του ντουκιανιού ο καφετζής-τσαγκάρης είχε το τραπεζάκι με τα εργαλεία, τα καλαπόδια και τα δέρματα και έφτιαχνε, όταν είχε την ευχέρεια, τα στιβάνια των πελατών του.

Το νέο ντουκιάνι
 Προ πολλού έχει κλείσει μισός αιώνας από τότε, που παιδί ο γράφων, δειλά-δειλά πλησίαζα, με άλλα παιδιά του χωριού μου και κοιτάζαμε από το παράθυρο του δρόμου στο εσωτερικό, το καινούριο ντουκιάνι του Σηφάκη.
  Σε ανοιχτό χώρο, δίπλα στο κεντρικό δρόμο, επάνω από την βρύση της Μεσοχωριάς ήτο κτισμένο.
Σχήμα παραλληλεπίπεδου 10*4 μ. με μονόπλευρη κεραμιδένια στέγη θα χρησίμευε για διπλή χρήση:
Τσαγκάρικο και Καφενές. "Ένα παράθυρο στην βορινή πλευρά. Μια πόρτα από τη Δυτική οδηγούσε, στον ίσκιο μιάς ελιάς με μικρό κηπάριο. Στη νοτική πλευρά του κεντρικού δρόμου η κύρια είσοδος, προφυλασσότανε με υπόστεγο λαμαρίνας και το παράθυρο που προσφερότανε για μας τα παιδιά".
  Είχε προβλεφθεί η κατασκευή τζακιού, για καφέδες και νεροχύτη για δυό στάμνες. Τα θυρόφυλλα ελαιοχρωματισμένα μπλέ-θαλασσί. Δυό καναπέδες και καμιά δεκάδα εγχώριες καρέκλες χρησίμευαν ως καθίσματα στους πελάτες. Ένα τεζάκι καινούριο ομοιόχρωμα βαμμένα προς τα κουφώματα, ένα τσαγκαρίστικο τραπεζάκι με τα σύνεργα του Τσαγκάρη (ο πάγκος) και τέσσερα τραπέζια ανόμοια στο μέγεθος και το σχήμα για τα ποτά. Να όλη η επίπλωση. Οι τοίχοι καλύπτοπτονταν από αφίσες που εικόνιζαν μάχες του Πολέμου 1912-1913. Επάνω στο Τεζάκι έβλεπες καμιά δωδεκάδα φλιτζάνια καφέ, νεροπότηρα, κρασοπότηρα, ρακοπότηρα χονδρής κατασκευής και δυο δίσκους ένα μικρό και άλλο μεγαλύτερο. "Να ο νέος Καφενές που συνεπήρε το νου των χωριανών".

  -Μωρε, αυτός είναι καφενές, καμάρωνε ο γερο-Δουμενέας.
  -Ε, ξαργούτου φιασμένος είναι συμπλήρωσε ο Κουλτομανώλης.
  -Ε! κ΄ιντα,καφενέδες είναι τ'άλλα ντουκιάνια:
  -Αν πείς του Παναγιώτη, έδενε πρωτύτερα η Φρύσσα την αγελάδα της. Του Θεόδουλου εφέλανε μπαγιαγίς. Του Μπογκιόρνο ήτο παράσπιτο για τ'άχερα. Τ'άνοιξε την πόρτα στο δρόμο και τόκανε ντουκιάνι, βεβαίωσε ο Κακαδομύτης.
  -Ε, τούτο μάλιστα. Ρέγεσαι να κάθεσαι. Παστρικό, ασβεστωμένο, κεραμιδωτό. Σε καλή θέση. Κάνει και καλό καφέ ο Σηφάκης, να λέμε την αλήθεια, είπε ο Κουκλογιάννης, καπνίζοντας το μαύρο τσιμπούκι του με χοντροκομμένο κιρίκι. Χωρα'ί'τικος καφενές. Δεν ντρέπεται ο Σηφάκης, αν έλθει κι' ο Δεσπότης.

  Ολόκληρο καλοκαίρι το έκτιζαν. Θυμάμαι τη θεμελίωση και τον Αγιασμό που έκανε ο Παπά Αντώνης.
  Ο Σηφάκης ήτο τσιράκι στη χώρα σε καλό τσαγκάρικο. Πολλά χρόνια μαθήτεψε. Η τέχνη του και η κεντιά του ήσαν ασυναγώνιστες. Έραβε γυναικείες γόβες και στιβάνια ανδρικά, που μόνο ο Χαμαμιτζής έραβε στη χώρα. Είχε κι'η μάνα του από τη σύνταξη της. Κι' έκτισε τον καφενέ.
  Συνεχώς έραβε, μετά αν τύχαινε τις καθημερινές κανένας πελάτης ξένος περαστικός για καφέ, άφηνε το παπούτσι, άναβε μια αγκάθα με λίγα φρύγανα στο τζάκι και του τον έβραζε, ο παπάς, ο Δάσκαλος ήταν η πελατεία του τις εργάσιμες ημέρες. Τις σχολάδες γέμιζε από τις τέσσερες καντονάδες. Όλοι σχεδόν οι χωριανοί από την εκκλησιά πήγαιναν κατευθείαν στου Σηφάκη. Κάθε κυριακή όλοι έπιναν το πρωί καφέ. Το απόγευμα κρασί και ρακή.
  Τις Κυριακές μαζευόμαστε τα σχολειαρούδικα στο παράθυρο για χάζι. Μόλις φτάναμε και βλέπαμε στο εσωτερικό,καμιά φορά μας έδιωχνε ρίχνοντας μας νερό και άλλοτε μας έδινε το μπρίκι να του φέρωμε νερό από τη βρύση. Όταν είχαμε μια πεντάρα αγοράζαμε ένα μεγάλο λουκούμι ή ζαχαρένιες μαντινάδες. Μετά την παρέλευση μερικών χρόνων που αρραβωνιάστηκε ο Σηφάκης φορούσε δακτυλίδι. Τον άκουα που κτυπούσε ρυθμικά στα τοιχώματα του ποτηριού καθώς το έπλυνε με λίγο νερό στο νεροχύτη. Το έτριβε ξερά, του έχυνε λίγο νερό από τη στάμνα και το γέμιζε για το πελάτη Το θεωρούσε αγγαρεία να βράση καφέ. Συνιστούσε να πίνουν κρασί ή ρακή, που είναι φάρμακο. Για ν'αποφυγει το τζάκι.
 "Όταν έβρισκε παρέα έπινε κι'ο ίδιος. Έτσι κατέβαζε κέφι. Με την πάροδο των χρόνων ήτο ο ίδιος ο καλύτερος πελάτης του καφενέ του. Πάντα τύφλα στο μεθύσι τον βλέπαμε...


Απόσπασμα από το βιβλίο "ΟΙ ΚΑΤΑΧΑΝΑΔΕΣ" 
του Α. Σταυρουλάκη

---------ΟΙ ΧΟΧΛΙΔΟΛΟΓΟΙ---------

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

  Στην Κρήτη λέμε την παροιμία: "Κάθε πράγμα στον καιρό του κι'ο χοχλιός τον Αύγουστο".
  Αλλού λένε κοχλιός. Βέβαια τον Αύγουστο είναι οι χοχλιοί πολύ νόστιμοι γιατί είναι όλο λίπος.
Είναι επτάπαχοι. Τον Δεκαπεντάρη που νηστεύουμε το λάδι μας προσφέρουν μεγάλη υπηρεσία. Αντικαθιστούν το ψάρι, "Ψάρι της ξηράς" το έλεγε ο ετυμολόγος Δουμενέας.
  Πρίν φθάσει ο Δεκαπεντάρης οι χοχλιδολόγοι τους αναζητούν στις ριζοβουνιές, στις χαλέπες, στους τροχάλους και στους ξερότοιχους.
  Ένα κυνήγι που δεν αποδίδει, γιατί μπορεί να χασομερά κανένας από την αυγή μέχρι το μέγα μεσημέρι μέσα στο αφόρητο λιοπύρι του Δευτερογούλη, χωρίς να κατορθώσει να βρεί μια ψηματέ. Ιδίως αν δεν ξέρει τις "τοπές" των ή αν είναι ατζαμής ο χοχλιδολόγος.
  Πολλοί που επιδίδονται σ'αυτό το σπόρ έχουν αποκτήσει ειδικότητα. Ξέρουν από τη μια χρονιά έως την άλλη που θα βρούν χοχλιούς. Πηγαίνουν κατευθείαν εκεί, χωρίς χασομέρι.
  Ο Χρίστος που ήταν λίγο τεμπέλης, χοχλιδολογούσε γύρο στις πλαγιές του χωριού. Δεν άφηνε θάμνο για θάμνο, ανασήκωνε τις μαραγκαθές και εύρισκε και 5 ζευγάρια σε κάθε μια, άλλα και μέσα στους φλώμους.
  Ο Δουμενέας, ο Θεός να του συχωρέσει ξετροχάλευε. Δεν άφηνε ξερότοιχους όρθιους, μέσα σε αυτούς εύρισκε κολληταρές τους χοχλιούς. Ήταν ο ένας κολλημένος στον άλλο, πέντε, δέκα, δεκαπέντε μαζί, τα μούτσουνα τους ήταν κρυμμένα με μια άσπρη σκέπη. Καθαροί, διαλεχτοί, ολόπαχοι τους χαιρότανε καθώς τους μάζευε. Εύρισκε και μέσα στις σχισμές των βράχων, οι χωριανοί δεν τον έβλεπαν με καλό μάτι, τους έκανε ζημιά στα χωράφια, τους χαλούσε τους μαντρότοιχους που χρησίμευαν ως φράχτες. Πολλοί τον υποχρεώσαν και τους ξανάχτιζε.
  Οι χοχλιδολόγοι ωστόσο του καλοκαιριού, λιγοστοί είναι. Περισσότεροι είναι της "Άνοιξη" τώρα, όλες οι γυναίκες, οι κοπέλες τα παιδιά και οι ντελικανήδες εκστρατεύονται στο χοχλιδομάζεμα τον "Απρίλιο" και αρχές του "Μαι". Η εκστρατεία είναι νυχτερινή, με την υγρασία που πέφτει άμα νυχτώσει ξετρυπώνουν οι χοχλιοί από τις τρύπες και τρέχουν καμαρωτοί με τεντωμένα τα κέρατα τους πάνω στην πράσινη χλόη και στο χώμα αναζητώντας τροφή. Όλο τον χειμώνα ήσαν οι φουκαράδες κρυμμένοι στις τρύπες και περίμεναν με αγωνία την Άνοιξη να ξεπορτίσουν και να φάγουν λίγη τρυφερή χλόη.
 Από νωρίς λοιπόν ετοιμάζουν τα καλάθια του λίχνου, τα φανάρια, κάθε χοχλιδολόγος έχει δικό του φανάρι, περπατά σκυφτός, με το ένα χέρι κρατάει το καλάθι που βάζει τους χοχλιούς και με το άλλο το φανάρι. Η αναζήτηση αρχίζει με το νύχτωμα, οι χοχλιοί βγαίνουν αν πέσει "ανάδοση" (υγρασία). Πιάνουν τους γύρους των χωραφιών, τις βάσεις των μαντρότοιχων. Μόλις ξετρυπώσουν από τις κρυψώνες τους πέφτουν στα χέρια τον χοχλιδολογων.Οι πλαγιές των λόφων αντιφεγγίζουν με τα τρεμουλιαστά φώτα των λυχναριών.
Δεν τους αναζητούν οπού να ναι. Γνωστοί είναι οι χοχλιδοτοποι και φαίνονται από μακριά φώτα κινούμενα εδώ και εκεί.
  Όταν επιτύχουν την έξοδο των σαλιγκαριών χαίρονται οι χοχλιδολόγοι. Τους μαζεύουν με χαρά, σπεύδουν σκυφτοί να προλάβουν τους καλούς γύρους, μην πρωτοπάει άλλος χοχλιδολόγος. Οι νέοι δεν κουράζονται, έχουν γερά νεφρά, οι ηλικιωμένοι δεν μπορούν να σκύβουν πολύ, μαζεύουν ένα σαλιγκάρι, ανασηκώνονται όρθιοι ξανασκήβουν, ξανασηκώνονται.
  Πανηγύρι ολόκληρο γίνεται σε κάθε χωριό που υπάρχουν χοχλιοί τις νύχτες της Ανοίξεως. Από το Κεφαλοχώρι οργάνωναν παρέες και πηγαίναν για χοχλιούς πέρα στην Κόκκινη ρίζα, που απέχει σχεδόν δύο ώρες.
  Βέβαια οι χοχλιοί βρίσκονται και τα ξημερώματα κατά την ίδια περίοδο της Ανοίξεως. Κρύβονται λίγο προ της ανατολής του ήλιου, έχουν χορτάσει από την τροφή και επανέρχονται στις φωλιές τους.
  Ευχάριστη απασχόληση αποτελεί τούτη την εποχή στα πλείστα χωριά του Νησιού μας, νυχτοπερπατούν δυο τρεις ώρες και επιστρέφουν καθένας με ένα καλάθι θαυμάσια ολόπαχα σαλιγκάρια, εκλεκτή τροφή της χωρικής οικογένειας αυτόν τον καιρό Είναι "ξαρέσκι". (εκλεκτό φαγητό).
  Μαγειρεύεται με πολλούς τρόπους. Πιλάφι, με χλωροκούκια,με πατάτες, αγγινάρες,κολοκύθια. Άλλα και μπουμπουριστοί στο τηγάνι είναι πολύ νόστιμοι.
 
Απόσπασμα από το βιβλίο "ΟΙ ΚΑΤΑΧΑΝΑΔΕΣ" 
του Α. Σταυρουλάκη


" Αυτό το ξέρατε;
Στη χώρα μας, η περίοδος συλλογής σαλιγκαριών καθορίζεται με προεδρικό ­διάταγμα από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο, αλλά, κακά τα ψέματα, αυτό δεν ­τηρείται, επιφέροντας και τις ανάλογες επιπτώσεις. Σύμφωνα με μελέτη που ­εκπονήθηκε πρόσφατα από τη Σχολή Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστη­μίου Θεσσαλίας, από τη δεκαετία του ’80 έως και του ’90 υπήρχε μια σημαντική μεταπρατική βιομηχανία σαλιγκαριών με πολλές εξαγωγές, που σήμερα πια έχει ατονήσει. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, συλλέγονταν 800-1.000 τόνοι χοχλιών (Helix aspersa) το χρόνο, ενώ ­σήμερα με δυσκολία ξεπερνούν τους 150…"
 

ΡΕΘΥΜΝΟ Η ΛΥΣΗ ΥΠΑΡΧΕΙ 'Για την ομαλή συμβίωση κατοίκων -καταστηματαρχών στην Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου

Δημοσιογραφική έρευνα-Επιμέλεια-Ρετουσάρισμα
Ιωάννης  Μιχ.  Δογάνης
Συνταξιούχος Βιβλιοθηκάριος
http://topaliorethemnos.blogspot.com/

                                              Η ΛΥΣΗ ΥΠΑΡΧΕΙ
Για την ομαλή συμβίωση κατοίκων -καταστηματαρχών στην Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου.

Διαβάζουμε και ακούμε τον τελευταίο καιρό πολλές συζητήσεις και συσκέψεις που γίνονται με ένα και μοναδικό πρόβλημα την Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου και την υπαγωγή της σε ένα καθεστώς χωρίς προβλήματα για τους κατοίκους και τους καταστηματάρχες.
Ένα μεγάλο όντως πρόβλημα, αυτό της ομαλής λειτουργείας,αλλά και αρμονικής συμβίωσης κατοίκων και καταστηματαρχών της Παλιάς Πόλης το οποίο ενώ είναι πολύ απλό, έχει καταντήσει δυσεπίλυτο και σύνθετο για ένα συγκεκριμένο λόγο.
Ο λόγος αυτός είναι η έλλειψη ρεαλισμού,αλλα και αποφασιστικότητας από όλους τους εμπλεκομένους αρμόδιους φορείς. Στα στοιχειά αυτά αν προσθέσουνε και την ακραία στάση των δυο αντιμαχόμενων πλευρών φθάνουμε στην σημερινή οξυμένη και χωρίς λύση διαμορφωμένη κατάσταση.
Οι κάτοικοι της Παλιάς Πόλης έχουν συγκεκριμένη θέση. Αυτή είναι ότι ζητούν να απολαμβάνουν το αναυθαίρετο δικαίωμα τους να ζούν όπως όλος ο κόσμος στα σπίτια τους δηλαδή με την ησυχία τους τις μεταμεσονύχτιες ώρες.
Οι καταστηματάρχες από την άλλη που αποτελούν και το θεμελιώδες κύτταρο ζωής στην Παλιά Πόλη,ζητούν την ανοχή των κατοίκων για να έχουν ανοιχτά τα καταστήματα τους έως τα μεσάνυχτα την τουριστική περίοδο και στην ουσία την έχουν.
Βέβαια αν ήταν έτσι τα πράγματα όπως τα γράφω παραπάνω θα ήταν απορίας άξιο που υπάρχει το πρόβλημα.
Το πρόβλημα υπάρχει και γίνεται έντονο μετά τις μεταμεσονύχτιες ώρες και δημιουργείται από συγκεκριμένα και ευτυχώς ολίγα καταστήματα τα οποία δυστυχώς παίρνουν και στο λαιμό τους και την πλειοψηφία των καταστηματαρχών της Παλιάς Πόλης που δεν φταίνε σε τίποτα.
Οι κάτοικοι παραδέχονται ότι οι καταστηματάρχες που λειτουργούν τα καταστήματα τους έως τα μεσάνυχτα δεν τους εμποδίζουν στην ομαλή διαβίωση τους στην Παλιά Πόλη.
Θέλουν τα εστιατόρια,τις ταβέρνες,τις καφετέριες, τα εμπορικά καταστήματα και δέχονται ότι τα επαγγέλματα αυτά αποτελούν και τον ομφάλιο λώρο ζωής σήμερα στην πάλαι ποτέ εγκαταλελειμμένη από Θεό και ανθρώπους Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου.
Τα παραπάνω επαγγέλματα ούτε εμποδισαν,ούτε εμποδίζουν σε τίποτα την ομαλή και αρμονική συμβίωση των κατοίκων και καταστηματαρχών.
Άρα το πρόβλημα εντοπίζεται στα μαγαζιά που λειτουργούν μεταμεσονύχτια και που έχουν θαμώνες άτομα τα οποία μετά την αλκοολοκατανάλωση βγαίνουν εκτός εαυτού και δημιουργούν διάφορες καταστάσεις γνωστές σε όλους μας στους δρόμους της Παλιάς Πόλης με αποτέλεσμα να φθάνουν οι κάτοικοι και τα παιδιά τους σε καταστάσεις ακραίες.
Υπάρχουν και άλλες παραδοσιακές πόλεις στην Ελλαδα.Υπάρχουν αρκετοί παραδοσιακοί οικισμοί στην χώρα μας.Υπάρχουν πολλές παραδοσιακές περιοχές σ΄ολη την Ελληνική Επικράτεια που οι κάτοικοι τους προστατεύονται,αλλά και που διέπονται τα πάντα από συγκεκριμένη νομοθεσία.
Το πρόβλημα λοιπόν είναι απλό και όχι σύνθετο.
Αν μπούν κάποια μέτρα για τον θόρυβο κατά τις μεταμεσονύχτιες ώρες άλλα και αν εφαρμοσθεί κατά γράμμα το Προεδρικό διάταγμα που καθορίζει την χρήση γης στην Παλιά Πόλη του Ρεθυμνου,τότε το πρόβλημα θα λυθεί σαν ως διά μαγείας.
Θέληση χρειάζεται,εφαρμογή των νόμων χρειάζεται ρεαλισμός και η κατανόηση της ουσίας του προβλήματος από τους αρμόδιους χρειάζεται και όχι επιτροπές και ξανά επιτροπές,συσκέψεις και ξανά συσκέψεις οι οποίες αντί να λύνουν το πρόβλημα το διογκώνουν.
Η λύση είναι απλή και μπροστά στα μάτια μας.
Ας την εφαρμόσουμε για να παραμείνει η Παλιά Πόλη του Ρεθύμνου μια ζωντανή κυψέλη.


Πηγή:Τοπικές εφημερίδες της δεκαετίας του 90"